Rozmowa z Tomaszem Bednarkiem, prezesem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
Priorytety dla czystego powietrza
Nowy Górnik: Gdyby miał pan dzisiaj podsumować tegoroczną działalność Funduszu, to co znalazłoby się po stronie sukcesów i jakie działania zamierzacie zintensyfikować w przyszłym roku?
Tomasz Bednarek: W 2019 roku główne zainteresowanie i siły kierowaliśmy na działania związane z niską emisją, w tym szczególnie na realizację programu Czyste Powietrze, największego rządowego programu walki ze smogiem. Uruchomiono go we wrześniu 2018 roku i od tego momentu cieszy się niesłabnącą popularnością. W bieżącym roku rozpoczęliśmy podpisywanie umów i wypłatę środków z tego programu. Wraz z rozpoczęciem jego realizacji musieliśmy przestawić działalność Funduszu na obsługę klientów indywidualnych, aby sprostać dużemu zainteresowaniu. Wpłynęło do nas blisko 12 tys. wniosków ? to niemal czterokrotnie więcej niż klientów indywidualnych, których obsługiwaliśmy w ostatniej edycji naszego regionalnego programu Smog Stop.
Rok 2019 przyniósł nam też rozwój współpracy z pozostałymi 15 Wojewódzkimi Funduszami oraz Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Umożliwiło to pozyskanie z NFOŚIGW dodatkowych środków na ochronę środowiska w naszym województwie. Dzięki nim uruchomiliśmy wdrażanie innych (obok programu Czyste Powietrze) krajowych programów, takich jak: Ogólnopolski program gospodarki wodno-ściekowej poza granicami aglomeracji ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Ogólnopolski program regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie, Ogólnopolski program finansowania służb ratowniczych. To niewątpliwy sukces, że wspólnie udało nam się wdrożyć kilka programów i skoordynować działania, bo one w jeszcze większym stopniu wpłyną na poprawę stanu środowiska w naszym regionie. Myślę, że nie tylko w przyszłym roku, ale także w kolejnych latach wymienione przeze mnie programy, a zwłaszcza program Czyste Powietrze, będą wyznaczały główne kierunki funkcjonowania naszego Funduszu. Chcemy także uruchamiać kolejne programy związane między innymi ze zwiększaniem efektywności energetycznej, w tym nową ofertę dla małych i średnich przedsiębiorstw.
19 września minął rok od rozpoczęcia programu Czyste Powietrze, jak pan ocenia jego realizację w województwie śląskim?
? Jak wspomniałem, od uruchomienia programu zgłoszono do niego już blisko 12 tys. wniosków, na łączną kwotę ok. 216 mln złotych, w tym 173 mln dofinansowania i 43 mln w ramach pożyczek. Co ważne, około 70 proc. wniosków zostało już rozpatrzonych i mają wydaną decyzję o finansowaniu. Połowa złożonych wniosków obejmuje kompleksowe działania w zakresie wymiany źródła ciepła i jednocześnie termomodernizacji budynków. Zamierzenia dotyczące wyłącznie termomodernizacji, bez wymiany źródła ciepła zgłosiło około 10 proc. wnioskodawców.
Program Czyste Powietrze był kilkakrotnie aktualizowany, jaki był cel dokonywanych zmian?
? Celem aktualizacji było zwiększenie dostępności programu. Pierwsza zmiana, na początku bieżącego roku, dotyczyła uwzględnienia w naszym dofinansowaniu ulgi termomodernizacyjnej przysługującej podatnikom w ramach rocznych rozliczeń PIT. W lipcu uproszczono procedurę dokumentacyjną, zmieniono wzór formularza, umowę dwustronną zastąpiono wydaniem decyzji po rozpatrzeniu wniosków oraz zrezygnowano z finansowania wstecz, czyli inwestycji zakończonych przed ich zgłoszeniem do programu. Od lipca prowadzimy także współpracę z gminami w przyjmowaniu i obsłudze wnioskodawców oraz tworzenia punktów konsultacyjnych w miejscowościach oddalonych od naszej siedziby w Katowicach lub oddziałów w Bielsku-Białej i Częstochowie. Mamy podpisane umowy z 22 gminami, zarówno wiejskimi, jak i miejskimi, jak na przykład Jaworzno czy Żory. Akces do współpracy we wdrażaniu programu Czyste Powietrze można ciągle zgłaszać. Szkolimy pracowników gminnych, którzy są jednocześnie lokalnymi ambasadorami programu i gminnymi doradcami energetycznymi, z których wskazówek i wiedzy mogą korzystać mieszkańcy, zarządcy budynków, spółdzielni mieszkaniowych oraz przedsiębiorcy.
Czy gminne programy ograniczenia niskiej emisji, realizowane przy wsparciu Funduszu, odeszły do lamusa wraz ze startem ogólnopolskiego Czystego Powietrza?
? Są ciągle aktualne i od lat utrzymują się na podobnym poziomie. Dla porównania przypomnę, że w 2017 roku mieliśmy ich w województwie śląskim 44, w 2018 roku realizowano ich 50, a obecnie 40. Wiele gmin korzysta z różnych instrumentów do walki ze smogiem, takim przykładem są Katowice, Pszczyna i Rybnik. Dziś możliwości finansowania działań związanych z ograniczaniem niskiej emisji jest wiele. Obok już wymienionych warto wspomnieć o poddziałaniu 1.7.1 w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko, którego zakres rozszerzyliśmy w tym roku o finansowanie termomodernizacji budynków wielorodzinnych komunalnych, które wcześniej nie były nim objęte. Zainteresowanie tymi środkami jest bardzo duże, a w odpowiedzi na nasz konkurs wpłynęło kilkadziesiąt wniosków na łączną wnioskowaną kwotę dofinansowania przekraczającą 200 mln złotych.
A jak jest w innych gminach o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu według raportów WHO czy Polskiego Alarmu Smogowego, na przykład w Żywcu, do którego jeździmy wypoczywać, a wdychamy smog?
? Żywiec od dwóch lat nie korzysta z naszych środków w ramach PONE. Trudno mi wypowiadać się za władze miasta, być może ma ono własne źródła finansowania takich zadań. Dodam, że w ramach programu Czyste Powietrze z Żywca wpłynęło do tej pory 86 wniosków, a z całego powiatu żywieckiego 616.
Był pan jednym z ekspertów panelu ?Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwach. OZE ? chwilowy trend czy zmiana świadomości? podczas 9. Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Jakie są szanse na rozwój niekonwencjonalnej energetyki?
? Duże, ponieważ są podstawy ustawowe, finansowe i motywacja do rozwoju tego typu energetyki. Przedsiębiorcy są zainteresowani byciem konsumentem i producentem energii jednocześnie, ponieważ to znacznie zmniejsza wydatki na prąd. Dodatkowym impulsem są spadające koszty takich inwestycji. W ostatnim czasie najbardziej popularna z asortymentu OZE jest fotowoltaika. Zapewne ten trend utrzyma się w przyszłym roku. Jak wspominałem, nasz Fundusz przygotowuje własną, regionalną ofertę dla małych i średnich przedsiębiorstw, która będzie dodatkową zachętą do podejmowania zadań w zakresie poprawy efektywności energetycznej.
Rozmawiała: Jolanta Talarczyk
WFOŚiGW w Katowicach
Nowy wóz dla OSP w Mokrem
15 listopada 2019 roku strażacy z Ochotniczej Straży Pożarnej w Mokrem otrzymali nowy wóz ratowniczo-gaśniczy. Zakup samochodu był możliwy między innymi dzięki dotacji Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach w wysokości 50 tys. złotych. W wydarzeniu wzięli udział: Adam Lewandowski, zastępca prezesa WFOŚiGW w Katowicach, Bogdan Jędrocha, zastępca śląskiego komendanta wojewódzkiego PSP, Damian Krawczyk, komendant powiatowy PSP w Mikołowie oraz władze Mikołowa.
Nowy średni wóz może służyć w każdej akcji ratowniczo-gaśniczej, przy wypadkach drogowych, powodziach i usuwaniu innych miejscowych zagrożeń. Ma zbiorniki na 3500 litrów wody, 350 litrów środka pianotwórczego oraz ma autopompę o wydajności 2960 litrów/minutę. Wóz jest wyposażony w szybkie natarcie z 60-metrowym wężem, pneumatyczny maszt oświetleniowy i automatyczne zraszacze do gaszenia traw. Jego zakup oprócz WFOŚiGW w Katowicach dofinansowały NFOŚiGW, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, władze województwa śląskiego oraz gminy Mikołów. Łączny koszt samochodu wyniósł 762 600 złotych.