Zmiany klimatu ? skąd się biorą i czy jest się czym martwić?
Katastrofa ekologiczna
Huragany, powodzie, topniejące lodowce, upalne lata, wymierające gatunki zwierząt. Zmiany klimatyczne stają się coraz bardziej odczuwalne ? z czego wynikają, do czego prowadzą i czy jesteśmy je jeszcze w stanie powstrzymać?
Zmiany klimatu odnoszą się do długoterminowych zmian temperatur i wzorców pogodowych. Choć we wcześniejszej historii naszej planety były one naturalne, od XIX wieku ich główną przyczyną jest działalność człowieka, głównie ze względu na spalanie paliw kopalnych. Za wzmożoną emisję odpowiadają przede wszystkim produkcja energii, przemysł, transport, budownictwo i rolnictwo.
Zmiany te jednak napędzane są nie tylko przez ocieplanie budynków węglem czy nadmierne korzystanie z samochodów. Przyczyniają się do tego także karczowane grunty i lasy czy rosnące w zastraszającym tempie wysypiska śmieci, które są głównym źródłem emisji metanu.
Obecnie Ziemia ociepla się szybciej niż w jakimkolwiek innym momencie historii, jaką znamy.
Główne powody ? energia i produkcja. Przyjrzyjmy się jednak dokładniej powodom, dlaczego problem ten jest teraz tak palący. Po pierwsze, wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła poprzez spalanie węgla, ropy naftowej lub gazu odpowiada za dużą część globalnej emisji. Wytwarzane podczas spalania paliw kopalnych dwutlenek węgla i podtlenek azotu to gazy cieplarniane, które zatrzymują ciepło słoneczne. Gazy cieplarniane działają jak koc owinięty wokół Ziemi, zatrzymując ciepło i podnosząc temperaturę. To z kolei prowadzi do silniejszych burz, zwiększonej suszy, ocieplających się oceanów, wymierania gatunków zwierząt, strat w uprawach czy w końcu do zagrożeń dla zdrowia i życia ludzi, a także wzrostu ubóstwa. Wyższe temperatury zmieniają wzorce pogodowe i zakłócają równowagę w naturze.
Na całym świecie tylko nieco ponad jedna czwarta energii elektrycznej pochodzi ze źródeł odnawialnych, które w przeciwieństwie do paliw kopalnych nie emitują do powietrza gazów cieplarnianych ani zanieczyszczeń.
Kolejnym gigantycznym czynnikiem przyczyniającym się do emisji gazów cieplarnianych na świecie jest przemysł wytwórczy, czyli spalanie paliw kopalnych w procesie produkcyjnym przy wytwarzaniu cementu, żelaza, stali, elektroniki, tworzyw sztucznych czy ubrań.
Wycinki lasów. Wycinki lasów są jednym z gigantycznych problemów obecnego świata. Wycinka drzewa sprawia, że dwutlenek węgla zmagazynowany w nim i glebie jest uwalniany do atmosfery. Oprócz tego zmniejszana jest również zdolność pochłaniania dwutlenku węgla przez ekosystem. Tylko przez ostatnie 20 lat zostało wycięte aż 10 proc. lasów tropikalnych. Wylesianie, wraz z rolnictwem i innymi zmianami użytkowania gruntów, odpowiada za około jedną czwartą światowych emisji gazów cieplarnianych.
Transport. Kolejnym z głównych źródeł gazów cieplarnianych jest transport. Za największą część odpowiadają samochody ze względu na spalanie produktów ropopochodnych, ale rośnie także emisja pochodząca ze statków czy samolotów. Transport powoduje prawie jedną czwartą światowych emisji dwutlenku węgla, a wszystko wskazuje na to, że zużycie energii w tej branży w nadchodzących latach będzie wciąż rosło.
Produkcja żywności. Do zmian klimatycznych znacząco przyczynia się także produkcja żywności. Jest to związane z wylesianiem i przygotowywaniem gruntów pod rolnictwo i wypas, stosowanie nawozów, a także efekty trawienia krów czy owiec. Dodatkowo ogromne ilości energii używane są do napędzania sprzętu rolniczego czy statków, a także do pakowania i dystrybucji żywności.
Innym problemem związanym z produkcją żywności, który ma ogromny wpływ na obecną katastrofę ekologiczną, jest gigantyczne marnotrawstwo jedzenia.
Zasilanie budynków. Ponad połowa całej energii elektrycznej jest wykorzystywana do utrzymania budynków. Rosnące zapotrzebowanie na energię do ogrzewania, ale także chłodzenia, jak również zwiększone zużycie energii elektrycznej na oświetlenie i wszelkie urządzenia elektryczne przyczyniają się do wzrostu emisji dwutlenku węgla.
Jesteśmy odpowiedzialni za dziejące się zmiany. Nasze wybory ? jak często korzystamy z samochodu, jakie jedzenie wybieramy, ile go wyrzucamy, ile ubrań kupujemy i na ile rozsądnie z nich korzystamy ? to wszystko przyczynia się do naszego mniejszego lub większego wkładu w emisję gazów cieplarnianych.
Duża część globalnych emisji gazów cieplarnianych jest związana z naszymi prywatnymi decyzjami, które podejmujemy każdego dnia. Nasz styl życia ma ogromny wpływ na to, co będzie się działo przez najbliższe lata i jakie będą tego skutki.
Hanna Krzyżowska
Ekologiczne wiadomości
Zwiększające się zanieczyszczenie wód. Leki stały się istotnymi zanieczyszczeniami wód. Składniki aktywne wydalane przez ludzi dostają się do wody, jednak intensywność tego skażenia i jego skutków nie została jeszcze dobrze zbadana. W niedawno opublikowanym badaniu przeanalizowano próbki z 1000 miejsc z ponad 100 krajów, szukając 61 aktywnych składników farmaceutycznych. Wyniki sugerują, że stężenia co najmniej jednego aktywnego składnika przekroczyły bezpieczne poziomy dla organizmów wodnych w prawie 40 proc. badanych miejsc na całym świecie. Niektóre leki to substancje szkodliwie działające na układ hormonalny różnych organizmów, podczas gdy inne leki są powiązane z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe. Pomimo rosnącej świadomości nie ma systematycznego zgłaszania zanieczyszczenia wód spowodowanych przez leki lub ich wpływu na zdrowie ekosystemów. Obecnie wiele środków farmaceutycznych wydalanych przez człowieka trafia bezpośrednio do wód lub przechodzi przez istniejące oczyszczalnie ścieków. A problem ten będzie się jeszcze powiększać.
Kopalnia wapienia, która zagraża środowisku. Wody wzdłuż wybrzeża Belize to siedlisko dużej populacji manatów, ryb, ptaków i innych dzikich zwierząt. Przylegające do wybrzeża wapienne wzgórza zwróciły uwagę Vulcan Materials, firmy z Alabamy, chcącej wydobywać z nich wapień, który ma być wysyłany do USA, po tym jak jej kopalnia w Quintana Roo została zamknięta przez meksykański rząd z powodu degradacji środowiska. Firma napotkała jednak opór społeczności wobec planów kopalni i jej prawdopodobnych negatywnych skutków dla naturalnego piękna i gospodarki turystycznej tego obszaru.
Konferencja klimatyczna ONZ. Tegoroczna konferencja klimatyczna ONZ, która ma się odbyć w Egipcie, jest postrzegana przez negocjatorów i rzeczników klimatu w Afryce jako okazja, by wysunąć potrzeby kontynentu na szczyt programu. Nowa analiza pokazuje, że zamożne kraje zdecydowanie nie wywiązują się ze swoich zobowiązań dotyczących finansowania strategii radzenia sobie ze zmianami klimatycznymi w Afryce. Negocjatorzy z bloku afrykańskiego naciskają na osiągnięcie porozumienia w sprawie finansowania ?strat i szkód?, które zostało opisane jako forma reparacji klimatycznych i ma zostać osiągnięte na konferencji.
Cofnięcie zezwolenia na budowę kopalni złota na Filipinach. Lokalni urzędnicy w filipińskiej gminie Tampakan cofnęli pozwolenie na prowadzenie działalności dla firmy wydobywczej Sagittarius Mines, Inc., która stara się zbudować na tym obszarze ogromną kopalnię miedzi i złota. Lokalni urzędnicy powołali się na domniemane oszustwa i wprowadzenie w błąd przez firmę, zauważając, że sklasyfikowała się jako poszukująca minerałów, podczas gdy okazało się, że działa jako generalny wykonawca prac inżynieryjnych. Firma złożyła również niedawno pozew sądowy przeciwko władzom lokalnym, które starają się zebrać 397 mln peso (6,9 mln dolarów) w postaci skumulowanych podatków i dopłat. Lokalni aktywiści uznali cofnięcie zezwolenia za zwycięstwo w trwającej kilkadziesiąt lat kampanii przeciwko kopalni.
Indonezja zaktualizuje działania na rzecz ochrony popularnej ryby akwariowej. Ministerstwo rybołówstwa Indonezji pracuje nad mapą ochrony ryb o nazwie Apogon kardynał (Pterapogon kauderni), popularnego gatunku hodowanego w akwariach na całym świecie, który występuje tylko w wodach wokół archipelagu Banggai. Ryby są łowione w dużych ilościach. Szacuje się, że rocznie jest to od 500 tys. do 900 tys. osobników i są eksportowane głównie do Stanów Zjednoczonych i Europy. Archipelag Banggai jest uważany za dom dla największej różnorodności koralowców i ryb rafowych na całym świecie.
?