Jeden z najpoważniejszych problemów współczesnego świata
Zanieczyszczenie powietrza ? skąd wynika i jak się przed nim chronić?
Długofalowe skutki zdrowotne wynikające z zanieczyszczenia powietrza są dla ludzi bardzo dotkliwe i obejmują choroby serca, układu oddechowego i zmiany nowotworowe. Naukowcy podejrzewają, że mogą powodować także wady wrodzone. Dbanie o jakość powietrza bez wątpienia powinno więc być jednym z priorytetowych działań proekologicznych.
Zanieczyszczenie powietrza to skażenie środowiska wewnętrznego lub zewnętrznego przez czynnik chemiczny, fizyczny lub biologiczny, który zmienia naturalne właściwości atmosfery. Jest to także jeden z najpoważniejszych problemów współczesnego świata, który każdego dnia realnie wpływa na zdrowie i samopoczucie milionów ludzi na całym świecie, powodując choroby układu oddechowego. Szacuje się, że odpowiada za około 3,7 mln przedwczesnych zgonów na całym świecie i niszczy wystarczająco dużo plonów, aby wyżywić miliony ludzi każdego roku.
Jednym z głównych źródeł zanieczyszczenia powietrza są zakłady przemysłowe i elektrownie. Emitowane przez nie zanieczyszczenia, w tym dwutlenek siarki, tlenki azotu i cząstki stałe, mogą się przemieszczać na duże odległości i mieć znaczący wpływ na jakość powietrza.
Zanieczyszczenia o dużym znaczeniu dla zdrowia obejmują pył zawieszony, tlenek węgla, ozon, dwutlenek azotu i dwutlenek siarki.
Kolejnym ważnym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest transport. Samochody, ciężarówki i autobusy emitują tlenek węgla, tlenki azotu i cząstki stałe. Mogą one mieć znaczący wpływ na jakość powietrza w obszarach miejskich, zwłaszcza w godzinach szczytu.
Zanieczyszczenie powietrza mogą pochodzić również z naturalnych źródeł, takich jak pożary i wybuchy wulkanów. Wydarzenia te mogą uwolnić tak duże ilości zanieczyszczeń do powietrza, że w znaczący sposób wpływa to na jego jakość na dużym obszarze.
Dane WHO pokazują, że prawie cała ludność świata oddycha powietrzem, które przekracza zalecane limity i zawiera wysokie poziomy zanieczyszczeń. Najbardziej narażone na te czynniki są kraje o niskich i średnich dochodach.
Aby chronić się przed skutkami zanieczyszczenia powietrza, ważna jest świadomość jego jakości. W większych miastach takie dane są zdecydowanie łatwiej dostępne ? chociażby na monitorach w centrach miast czy na stronach lokalnych samorządów. Przydatne są jednak także aplikacje wskazujące obecny stan zanieczyszczeń, a także domowe wskaźniki ? na przykład takie w oczyszczaczach powietrza. Jeśli jakość powietrza jest niska, najlepiej pozostać w domu, unikać forsownych aktywności na zewnątrz, spacerów, zwłaszcza z dziećmi, i jeśli to możliwe ? używać oczyszczacza powietrza.
Ważne są także wszelkie starania mające na celu zmniejszenie wkładu w zanieczyszczenie powietrza. Oprócz zmian systemowych, podejmowanych na szczeblach międzynarodowych i państwowych, istotne są także małe, jednostkowe działania, jak wybieranie transportu publicznego, roweru, hulajnogi czy spaceru zamiast jazdy samochodem. Warto także zmniejszyć zużycie energii poprzez używanie energooszczędnych urządzeń i żarówek oraz uszczelnienie domu.
W Polsce przyczyną fatalnej jakości lokalnego powietrza często jest także ubóstwo i niewiedza. Niedopuszczalne palenie śmieciami, plastikiem czy oponami mocno naraża zdrowie i życie oraz powinno być zgłaszane odpowiednim organom. Warto także korzystać z licznych dofinansowań i pomocy na unowocześnianie systemów ogrzewania i izolacji domów.
Jakość powietrza jest ściśle związana z klimatem Ziemi i ekosystemami na całym świecie. Wiele czynników powodujących zanieczyszczenie powietrza (jak spalanie paliw kopalnych) jest również źródłem emisji gazów cieplarnianych. Polityka mająca na celu zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza stanowi zatem strategię korzystną zarówno dla klimatu, jak i dla zdrowia, zmniejszając obciążenie chorobami związanymi z zanieczyszczeniem powietrza, a także przyczyniając się do krótko- i długoterminowego łagodzenia zmian klimatu.
Hanna Krzyżowska
WFOŚiGW w Katowicach rozpoczął przyjmowanie wniosków
Rusza konkurs Zielone Czeki
Z okazji Dnia Ziemi WFOŚiGW w Katowicach od 1994 roku przyznaje Zielone Czeki. Nagrody wręczane są osobom i instytucjom czynnie zaangażowanym w działania proekologiczne.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach rozpoczął przyjmowanie wniosków w konkursie o Zielone Czeki. To jedne z najważniejszych i najbardziej prestiżowych nagród w województwie śląskim związanych z ochroną środowiska.
Rywalizacja odbywa się w czterech kategoriach:
??Ekologiczna osobowość roku (osoby fizyczne);
??Gmina przyjazna dla czystego powietrza (gminy ? wiejskie, miejskie, miejsko-wiejskie oraz miasta na prawach powiatu);
??Inwestycja proekologiczna roku (beneficjenci pomocy finansowej z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, którzy w 2022 roku zakończyli realizację zadania dofinansowanego ze środków funduszu; z wyłączeniem osób fizycznych);
??Programy i akcje na rzecz ochrony przyrody oraz edukacji ekologicznej (organizacje pozarządowe z terenu województwa śląskiego prowadzące działalność proekologiczną).
Tegoroczny konkurs jest wyjątkowy, bo przypada na 30-lecie funduszu. Jak podkreślił Tomasz Bednarek, prezes WFOŚiGW w Katowicach: ? To będzie naprawdę wyjątkowa edycja tego konkursu. Każdy, kto weźmie w nim udział, ma szansę zdobyć niepowtarzalną statuetkę Zielonych Czeków 30-lecia funduszu. Mogę zdradzić, że przygotowaliśmy tylko pięć takich statuetek ? cztery dla każdej kategorii oraz jedną, gdyby kapituła zdecydowała się na przyznanie w tym roku nagrody specjalnej. Niebawem je pokażemy, bo w tej chwili są jeszcze w fazie produkcji. Tym bardziej więc warto spróbować swoich sił i przysłać nam zgłoszenie.
Zgodnie z zapowiedzią prezesa
WFOŚiGW w Katowicach wśród nagród znajdzie się specjalna, jubileuszowa statuetka, a także czeki opiewające na
10 tys. złotych i dyplomy honorowe w każdej z czterech kategorii.
Termin przyjmowania wniosków rozpoczął się 16 lutego 2023 roku, a zgłoszenia przyjmowane są do końca marca 2023 roku. O przyznaniu nagród zadecyduje kapituła konkursu, a laureatów poznamy do końca kwietnia. Do tej pory przyznano już ponad 300 Zielonych Czeków. Wszystkie szczegóły konkursu można znaleźć na naszej stronie WFOŚiGW w Katowicach.