Budownictwo energooszczędne
Ekoaktywny dom pasywny
Światowy kryzys energetyczny w latach 70. ubiegłego wieku wymusił konieczność oszczędzania energii, czego rezultatem było upowszechnienie technologii zmniejszających energochłonność budownictwa i rozwój budownictwa energooszczędnego. Szczególnym przykładem tej koncepcji jest dom pasywny, czyli taki, który przez cały rok ogrzewa się sam. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu pasywnych i odnawialnych źródeł energii, m.in.: energii promieniowania słonecznego, energii odpadowej, energii otoczenia budynku (wody gruntowe, powierzchniowe, grunt, powietrze), energii biomasy i energii wiatru. Pierwszy projekt budynku pasywnego powstał na początku lat 90. w Niemczech, w Polsce natomiast pierwszy budynek tego typu stanął w 2004 roku w Wólce pod Warszawą.
Koncepcja budownictwa pasywnego opiera się głównie na zminimalizowaniu zużycia energii w trakcie eksploatacji budynku. Wysoka jakość materiałów budowlanych, wymagające parametry izolacyjne przegród zewnętrznych, a także zastosowanie szeregu innowacyjnych rozwiązań to jedne z kluczowych założeń przy wznoszeniu budynków pasywnych. To obiekty o najwyższym komforcie cieplnym i ekstremalnie niskim zapotrzebowaniu na energię cieplną wynoszącym maksimum 15 kWh/m2/rok, czyli mniej niż 1,5 litra oleju opałowego lub 1,5 m3 gazu ziemnego na m2/rok. Wszystkie elementy konstrukcji takiego domu powinny przyczyniać się do zmniejszenia kosztów ogrzewania. Budynek pasywny pobiera energię nie tylko z zewnątrz, ale również z wewnątrz, czyli z działających sprzętów domowych, a nawet samych mieszkańców, którzy są jej źródłem.
Prosta, drewniana bryła
Głównym celem przyświecającym architektom domów pasywnych było zaprojektowanie domu nowoczesnego, atrakcyjnego wizualnie, a jednocześnie spełniającego wysokie standardy komfortu i bezpieczeństwa. Podstawą tego projektu powinna być zwarta, nieskomplikowana bryła. W budownictwie pasywnym spotykamy więc najczęściej domy o prostym, ascetycznym wręcz kształcie, dwu- albo jednokondygnacyjne, niepodpiwniczone. Bryły są przeważnie proste i zwarte, bez balkonów, wykuszy, łuków czy kolumn. Takie kształty pozwalają zminimalizować straty energii, ponieważ wymienione elementy są bardzo trudne do ocieplenia i uszczelnienia.
Nie ma wielkiego znaczenia, czy dom pasywny jest wykonany z cegły ceramicznej, betonu czy w konstrukcji prefabrykowanego domu gotowego. Ważna jest jedynie jakość wykonania oraz zgodność z wymaganymi parametrami. W Szwecji, Austrii i Niemczech ok. 70 proc. domów pasywnych wykonuje się na bazie konstrukcji nośnych wykonanych z drewna, ponieważ uważa się, że materiał ten jest najbardziej ekologiczny i idealnie pasuje do domów pasywnych.
Malownicze położenie
Budynek pasywny musi być zorientowany w kierunku południowym. Wiąże się to z biernymi zyskami słonecznymi, które w naszym klimacie mogą pokryć ok. 40 proc. zapotrzebowania na energię zużywaną przy eksploatacji domu. Takie usytuowanie domu wymaga licznych przeszkleń zlokalizowanych na południowej stronie budynku. Zaleca się również projektowanie tzw. ogrodów zimowych (przeszkleń werandy) po stronie południowej, które tworzą dodatkową warstwę izolacyjną budynku. Najlepiej, aby dom został wkomponowany w otaczającą go przestrzeń. W projekcie domu pasywnego musimy uwzględnić wszelkiego typu wykopy, nasypy, spadki terenu oraz drzewa. Ich właściwe wykorzystanie pozytywnie wpłynie na nasz projekt ? skarpy i nachylenia terenu ukryją północną ścianę budynku, stanowiąc naturalną izolację, natomiast rosnące drzewa mogą posłużyć jako ochrona przed wiatrem.
Ogrzej mnie
Dom pasywny służy przez cztery pory roku, a komfortowy klimat może być w nim utrzymywany bez oddzielnego systemu ogrzewania czy też chłodzenia ? klimatyzacji. Oznacza to, że ciepło promieni słonecznych może dostawać się do jego wnętrza, ale podczas mroźnych zim i chłodnych jesieni ? już go nie opuszczać. Dzięki pasywnemu wykorzystaniu energii dom sam się ogrzewa i chłodzi, stąd nazwa ?pasywny?. Dzięki wewnętrznym zyskom cieplnym dom pasywny potrzebuje tylko minimalnego, dodatkowego ocieplenia w dniach, kiedy temperatura spada do -15, -20 stopni Celsjusza.
Ekonomia przestrzeni
By utrzymać wymaganą w domach pasywnych izolacyjność, niezwykle istotne jest efektywne wykorzystanie przestrzeni, które przekłada się na utrzymanie optymalnej temperatury. Technologie wykorzystywane w tego rodzaju budynkach powinny nie tylko kontrolować przepływ energii, ale też chronić nas przed hałasem dobiegającym z zewnątrz. Pomieszczenia dzienne sytuuje się od strony nasłonecznionej (południowej). W domu pasywnym zalecane jest nawet całkowite przeszklenie strony południowej, ponieważ im większe okna wstawimy, tym większe będą zyski z promieniowania słonecznego. Od strony północnej konieczne jest ograniczenie przeszkleń, a najlepiej jej całkowite zamknięcie. Od tej strony projektuje się pomieszczenia techniczne, sanitariaty, kuchnie i ciągi komunikacyjne. Garaże nie są częścią bryły budynku ? powinny być zlokalizowane w przybudówce oddzielonej konstrukcyjnie od reszty.
Ekologiczny i oszczędny
Decydując się na postawienie domu pasywnego, przyczyniamy się do zminimalizowania emisji do otoczenia substancji zanieczyszczających środowisko. Dodatkowe zapotrzebowanie energetyczne w okresie zimowym może być całkowicie pokryte przy zastosowaniu odnawialnych źródeł energii. Całkowite zużycie energii dla domu pasywnego jest więc mniejsze od zużycia energii w przypadku przeciętnego, nowo budowanego domu dla potrzeb bytowych, jak przygotowywanie ciepłej wody użytkowej i zapewnienie energii elektrycznej dla gospodarstwa domowego.
Obok kwestii ekologicznych nie bez znaczenia pozostaje też kwestia wydatków. Wbrew powszechnym wyobrażeniom dom pasywny wcale nie musi być droższy niż dom niewystarczająco ocieplony z przestarzałą techniką ogrzewania. Dopiero porównanie kosztów wybudowania domu pasywnego, kosztów kredytu i jego bieżącego ogrzewania i eksploatacji pozwoli nam stwierdzić, czy jest on drogi. W chwili obecnej, paradoksalnie, dom pasywny stał się porównywalny cenowo z każdym innym domem, ma bowiem nawet siedem razy mniejsze zużycie energii niż dom w budownictwie tradycyjnym. Za ogrzewanie go zapłacimy 80 proc. mniej niż w standardowym. Najczęściej wykorzystywanym w tych projektach źródłem ogrzewania jest pompa ciepła, która daje koszty ogrzewania na poziomie 3 zł/m2 rocznie (przy temperaturze wewnętrznej 20°C).
W 2013 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uruchomił program dopłat dla nowego budownictwa jednorodzinnego i wielorodzinnego o zredukowanym zapotrzebowaniu na energię, który wprowadza dwa standardy energetyczne NF15 i NF40. Standard NF15 jest odpowiednikiem standardu budynku pasywnego.
?
WFOŚiGW w Katowicach
Na ulice Śląska wyjadą ekologiczne patrole policyjne
Śląscy policjanci już niedługo wyjadą na ulicę pilnować porządku 43 nowymi samochodami. Toyoty auris z napędem hybrydowym zakupiono ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, środków samorządowych i budżetu KWP Katowice. Zakup hybryd to rozwiązanie nie tylko ekologiczne, ale także ekonomiczne, ponieważ nowe auta pozwolą zaoszczędzić na paliwie i naprawach. Koszt całej inwestycji wyniósł niemal 4 mln złotych.
W każdej z obdarowanych komend miejskich i powiatowych odbyło się uroczyste przekazanie nowych pojazdów. Nowe radiowozy są nowocześnie wyposażone ? mają bezstopniową skrzynię biegów, automatyczną klimatyzację oraz system multimedialny. Zapewni to komfort zarówno policjantom odbywającym w nich służbę, jak również środowisku, ponieważ napęd hybrydowy wydziela mniej zanieczyszczeń pyłowo-gazowych do atmosfery. Silniki w policyjnych hybrydach spełniają normę emisji zanieczyszczeń EURO6. Ekoradiowozy trafiły do dużych ośrodków województwa śląskiego, o znacznym natężeniu ruchu ? Bielska-Białej, Bierunia, Chorzowa, Częstochowy, Dąbrowy Górniczej, Gliwic, Jastrzębia-Zdroju, Katowic, Kłobucka, Lublińca, Mikołowa, Mysłowic, Pszczyny, Raciborza, Sosnowca, Tychów, Wodzisławia Śląskiego i Zabrza. W wielu miastach w dniu prezentacji pojazdów zorganizowano rodzinne pikniki ekologiczne z atrakcjami dla dzieci. Gościem specjalnym katowickiej imprezy był Sznupek, czyli maskotka śląskiej policji.
Inwestycja jest wynikiem umowy zawartej w marcu 2018 roku pomiędzy Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki a Komendą Wojewódzką Policji w Katowicach na dofinansowanie zadania pod nazwą Nowocześni, szybcy, ekologiczni ? zakup samochodów z napędem hybrydowym dla potrzeb śląskiej Policji. Etap II. W pierwszym etapie, w 2017 roku, śląscy policjanci otrzymali 34 nowe radiowozy, również z napędem hybrydowym. Nowi użytkownicy zakupionych samochodów przejdą szkolenia zorganizowane przez dostawcę pojazdów przy udziale importera, które będą obejmować część teoretyczną i praktyczną. Władze Funduszu i mundurowi przypominali, że dodatkowe radiowozy to przede wszystkim inwestycja w bezpieczeństwo mieszkańców.