Ekologiczny problem, o którym niewiele słychać
Kwaśne deszcze
Kwaśne deszcze to ważny problem środowiskowy, o którym mówi się niewiele. Obejmują one wszelkie formy opadów ze składnikami kwaśnymi występujące w postaci mokrej lub suchej. Mogą one obejmować deszcz, śnieg, mgłę, grad, a nawet kwaśny kurz. Najważniejszy jest ich szkodliwy wpływ, który mają na ekosystemy i zdrowie ludzi na całym świecie.
Zanieczyszczona woda deszczowa to jedna z konsekwencji zanieczyszczenia powietrza. Gazy, które powstają w wyniku spalania paliw, reagują z tlenem i parą wodną w powietrzu, przekształcając się w kwasy, które spadają na powierzchnię ziemi. Zawierają one wysoki poziom związków kwasowych, głównie kwasu siarkowego i azotowego, powodujących zakwaszenie gruntów i wód powierzchniowych. To z kolei ma bardzo niekorzystny wpływ na ekosystemy i stanowi poważne zagrożenie dla żywych istot.
Jak powstają kwaśne deszcze? Większość emisji dwutlenku siarki jest wywołana działaniami człowieka. Powstaje ona ze spalania paliw kopalnych, takich jak węgiel i ropa naftowa, w przemyśle i elektrowniach, a także z emisji tlenków azotu z gazów wytwarzanych przez pojazdy silnikowe. Gazy te ulegają złożonym reakcjom i przekształcają się w związki kwasotwórcze, które ostatecznie wracają na ziemię przez opady atmosferyczne.
Podobnie, choć w mniejszym stopniu, intensywna hodowla zwierząt wytwarza amoniak z rozkładu materii organicznej. Gnijąca roślinność, wybuchające wulkany, trzęsienia ziemi, naturalne pożary czy wyładowania atmosferyczne także uwalniają pewne substancje chemiczne, które mogą powodować kwaśne deszcze, jednak głównym powodem występowania tego zjawiska jest działalność ludzi.
Jakie są skutki? Kwaśne deszcze mają szkodliwy wpływ na lasy, jeziora, rzeki i życie wodne. Opady sprawiają, że wody stają się bardziej kwaśne, co skutkuje większą absorpcją aluminium z gleby, które jest przenoszone do jezior i strumieni.
W przypadku ekosystemów wodnych zmieniają one pH zbiorników i cieków, zagrażając życiu ryb, płazów i innych organizmów wodnych.
Kwaśne deszcze i mgły niszczą lasy, zwłaszcza te położone na większych wysokościach. Kwaśne osady pozbawiają glebę niezbędnych składników odżywczych, takich jak wapń, i powodują uwalnianie aluminium do gleby, co utrudnia drzewom pobieranie wody. Kwasy uszkadzają liście i igły drzew, a rośliny obumierają i są bardziej podatne na niskie temperatury, owady i choroby.
Zanieczyszczone deszcze szkodzą także oceanom, powodując spadek bioróżnorodności. Obniżenie pH wód morskich szkodzi fitoplanktonowi, który jest źródłem pożywienia dla wielu organizmów, co może zaburzać łańcuch pokarmowy i prowadzić do wyginięcia różnych gatunków morskich.
Niepokojące jest także zakwaszanie wód śródlądowych. Choć tylko 1 proc. wody na Ziemi to woda słodka, to żyje w niej aż 40 proc. ryb. Zakwaszenie zwiększa stężenie jonów metali, co może prowadzić do śmierci wielu ryb, płazów i roślin wodnych. Ponadto metale ciężkie są transportowane do wód podziemnych.
Zanieczyszczone opady wpływają również na stan zabytków i architektury. Oprócz korozji metalowych elementów budynków i infrastruktury pogarszają one stan zabytków. Największe szkody powstają w konstrukcjach wapiennych i marmurowych, które stopniowo ulegają rozpuszczaniu pod wpływem działania kwasów i wody.
Jak możemy im zapobiec? Zwalczanie problemu kwaśnych deszczy wymaga wieloaspektowego, międzynarodowego i przemyślanego podejścia. Ponieważ jesteśmy jako ludzie ich główną przyczyną, rozwiązanie problemu zakwaszenia środowiska także jest w naszych rękach.
Żeby złagodzić skutki kwaśnych deszczy, konieczne jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń. Rządy i przemysł powinny przyjąć środki kontroli zanieczyszczenia powietrza, aby dążyć do zminimalizowania uwalniania dwutlenku siarki i tlenków azotu do atmosfery. Istotne jest także przejście na czystsze źródła energii, w tym powszechne korzystanie z odnawialnych źródeł energii, takich jak energia wiatrowa, słoneczna i wodna, które mogą realnie zmniejszyć spalanie paliw kopalnych i związane z tym emisje.
Ważnym elementem jest ochrona i przywracanie lasów, co może pomóc złagodzić wpływ kwaśnych deszczy. Zdrowe lasy działają jak naturalne filtry pochłaniające i zapobiegające ich przedostawaniu się do gleby i zbiorników wodnych.
I jak zwykle ? ważna jest świadomość i edukacja. Małe działania niewiele dadzą bez powszechnego podnoszenia świadomości na temat przyczyn, skutków i zapobiegania kwaśnym deszczom.
Hanna Krzyżowska
Ze świata:
Ekologiczny problem lotnictwa. Latanie jest uważane za szkodliwe dla klimatu ze względu na jego znaczący udział w emisji gazów cieplarnianych, w szczególności dwutlenku węgla. Jednak redukcja emisji CO2 z komercyjnych lotów długodystansowych jest ogromnym wyzwaniem. Rozwiązaniem mogłyby być zrównoważone paliwa lotnicze, jednak pokładanie w nich nadziei jest problematyczne. Paliwa te, pochodzące z płynnych biopaliw, wraz z syntetycznymi rodzajami paliw są produkowane w niewielkich ilościach przy wysokich kosztach w porównaniu do potrzeb. Skalowanie ich produkcji w celu pokrycia wszystkich celów przemysłu lotniczego w zakresie redukcji emisji dwutlenku węgla przy jednoczesnym uniknięciu szkód dla środowiska będzie ogromnym wyzwaniem technologicznym i ekonomicznym.
Samoloty elektryczne lub napędzane wodorem mogą być rozwiązaniem dla lotów prywatnych lub krótkodystansowych. W przypadku lotów komercyjnych konieczne jest połączenie rozwiązań technologicznych, zwiększonej wydajności w projektowaniu samolotów, lepszego zarządzania lotniskami i nowych, innowacyjnych polityk, w tym kontrowersyjnych pomysłów na ograniczenie popytu klientów na podróże lotnicze.
Uczniowie z S?o Paulo sadzą małe lasy. Cztery tysiące uczniów posadziło prawie 10 tys. drzew na terenie szkół publicznych w S?o Paulo w Brazylii w 2022 roku, a kolejne osiem małych lasów zostanie posadzonych w 2023 roku. Projekt stworzony przez organizację pozarządową formigas-de-embaúba mógłby zostać wdrożony w 650 szkołach publicznych w mieście. Specjaliści postrzegają sadzenie minilasów przez uczniów jako dobrą strategię tworzenia demokratycznej sieci miejskich oaz.
Plastikowe zanieczyszczenia Mekongu. Nowe badania pokazują, że dryf mikroplastiku z Mekongu do wybrzeży krajów położonych wokół Morza Południowochińskiego zależy od zmiennych czynników, w tym sezonowych zmian wiatrów czy prądów oceanicznych. Badacze podkreślają znaczenie międzynarodowej współpracy w zwalczaniu zanieczyszczenia plastikiem, które szkodzi morskiej różnorodności biologicznej i gospodarkom przybrzeżnym.
Drony i roboty mogą usprawnić pobieranie próbek DNA. Wraz z rozwojem dziedziny środowiskowego DNA (eDNA) rośnie zainteresowanie wykorzystaniem zautomatyzowanej technologii do pobierania próbek z trudnych obszarów (na przykład pozostawionych przez dzikie zwierzęta w koronach drzew, w wodzie czy w powietrzu).
Smaczne rozwiązanie dla klimatu. Wzrost temperatur spowodowany zmianami klimatycznymi poszerzy zasięg występowania owoców chlebowca. Te pochodzące z Azji Południowo-Wschodniej drzewa wytwarzają duże owoce, które mogą być wykorzystywane w wielu różnych zastosowaniach kulinarnych. Czyni to je możliwym rozwiązaniem dla miejsc borykających się z ubóstwem i brakiem bezpieczeństwa żywnościowego.