Lubimy jeść! Dlaczego więc wyrzucamy prawie połowę jedzenia?
Zrównoważony model jedzenia
Jeśli mamy wyżywić rosnącą populację przy jednoczesnym ograniczaniu emisji dwutlenku węgla i minimalizowaniu wpływu na środowisko, walka z nadmiernym marnowaniem żywności musi się stać jednym z najpilniejszych wyzwań.
W złożonym i zglobalizowanym systemie żywnościowym coś nie gra między gospodarstwem producenta a widelcem konsumenta. Jedzeniem zaspokajamy zachcianki podniebienia, a sam akt jego spożywania sprawia nam radość. Mało tego ? czasami na zaspokojenie zachcianek wystarczą same żywnościowe zakupy. I niech pierwszy rzuci kamień ten, kto nigdy nie odkrył w lodówce zapomnianego, dawno przeterminowanego jogurtu czy kto nie wyrzucił do śmieci ciemnych bananów. Ogólnie jedna trzecia żywności jest marnowana ? i to już przed zbiorami lub podczas nich, w drodze do konsumentów lub po jej zakupie.
Gwałtownie rosnące ceny żywności nieco ochładzają zapędy w kupowaniu ilości jedzenia znacząco przekraczającej możliwości jej skonsumowania. I być może to przypomni wielu ludziom, że mimo wszystko mamy ogromny przywilej kupować i jeść to, co chcemy. Łatwo bowiem zapomnieć o tym, że w wielu częściach świata codziennie nadal wiele ludzi umiera z głodu. Tym bardziej więc ważne jest, by pamiętać, że moglibyśmy nakarmić o miliony ludzi więcej, nie produkując więcej żywności niż ta, która jest produkowana obecnie.
Nie chodzi zresztą tylko o sam produkt końcowy. Kiedy wyrzucamy jedzenie, marnowane są także praca, energia i woda włożone w jej wyprodukowanie. Przyzwyczailiśmy się do marnotrawstwa i robimy to bezmyślnie, nie zastanawiając się nad konsekwencjami. Dlatego tak ważne jest nie tylko mądre kupowanie i planowanie zakupów, ale także odgórne decyzje państw i firm produkujących żywność.
Wpływ produkcji żywności na środowisko.
Zanim zacznie się produkcja żywności, naturalne siedliska i ekosystemy są niszczone w celu oczyszczenia gruntów. Utrata siedlisk jest jedną z głównych przyczyn spadku populacji wśród dzikich gatunków, co w wielu przypadkach prowadzi do ich wyginięcia. Kiedy wycina się drzewa, aby zrobić miejsce na pola uprawne, lokalne gatunki, aby przetrwać, muszą się przenieść. Taki rodzaj wylesiania w ogromnym stopniu przyczynia się do zmiany klimatu, ponieważ lasy są głównymi pochłaniaczami dwutlenku węgla, które usuwają gazy cieplarniane z atmosfery. Gdy ziemia zostanie oczyszczona, zostają zastosowane herbicydy i nawozy. Herbicydy mają zapobiegać wzrostowi niechcianych roślin, a nawozy zwiększają ilość składników odżywczych dostępnych w glebie, aby zmaksymalizować plony.
Nadmierne stosowanie nawozów, herbicydów i pestycydów jest niezrównoważone i szkodliwe dla środowiska. Przede wszystkim są to substancje chemiczne, które mogą być toksyczne, gdy organizmy są narażone na wysokie stężenia. Zastosowanie tych chemikaliów na uprawach powoduje również ich uwalnianie do atmosfery jako szkodliwe zanieczyszczenia powietrza. Spływy rolnicze z ulewnych deszczy usuwają chemikalia z miejsca produkcji żywności i przenoszą je w inne miejsca, zanieczyszczając glebę, cieki wodne i inne ekosystemy.
Konwencjonalne rolnictwo wyczerpuje nasze rezerwy wody w niewiarygodnym tempie. Ale szkody środowiskowe związane z produkcją żywności w rolnictwie nie ograniczają się do wylesiania i zanieczyszczeń związanych ze wzrostem upraw. Zwłaszcza grunty wykorzystywane pod przemysłowe monokultury zostają po nich jałowe i nieprzyjazne dla rozwoju nowych organizmów i ekosystemów.
Kolejnym czynnikiem, który wpływa na niezrównoważenie systemów produkcji żywności, jest jej transport. Przy przewożeniu produktów na duże odległości zużywa się ogromne ilości paliw kopalnych. Emisje z tych paliw przyczyniają się do znacznego śladu produkcyjnego żywności, co dodatkowo podkreśla znaczenie dobrych, lokalnych systemów żywnościowych.
Marnowanie jedzenia.
Wreszcie, gdy żywność została wyhodowana, przetransportowana i przygotowana do spożycia, po raz ostatni szkodzi środowisku po jej wyrzuceniu. Żywność jest marnowana w całym łańcuchu produkcyjnym, ale przez nasze codzienne wybory mamy wpływ na to, na ile przyczyniamy się do tego sami.
MARNUJEMY MNÓSTWO JEDZENIA. OTO KILKARZECZY, KTÓRE MOŻESZ ZROBIĆ, ABY POWSTRZYMAĆ MARNOWANIE ŻYWNOŚCI:
? Planuj ? przed zakupami zrób listę zakupów i używaj jej.
? Kupuj tylko to, co realnie możesz zjeść.
? Data minimalnej trwałości to norma produkcyjna. Większość żywności nadal można spożywać po tej dacie. Jeśli jedzenie wygląda dobrze i pachnie dobrze, to jest w porządku.
? Kupuj lokalnie. Taka żywność jest świeższa i do wprowadzenia na rynek zużyto mniej zasobów.
? W lodówce przestaw starsze produkty do przodu, aby móc je najpierw spożyć.
? Kupuj samotne banany i nieidealne warzywa i owoce ? mowa o niewielkich skazach czy nierównościach, przez które w innym razie zapewne trafią do kosza.
? Przechowuj owoce i warzywa we właściwy sposób, aby przedłużyć ich okres przydatności do spożycia.
? Pokrój resztki warzyw, owoców i ziół, po czym je zamroź. Z warzyw możesz zrobić bulion warzywny, a z owoców kompot.
? Datuj żywność w zamrażarce, abyś mógł łatwo zobaczyć, kiedy zbliża się koniec okresu przydatności do spożycia.
? Przekaż niewykorzystane jedzenie do lokalnej rozdzielni. W ten sposób ktoś inny z niej skorzysta.
? Gdy jesz poza domem, weź do niego resztki jedzenia na później.
? Zanim wyrzucisz resztki jedzenia, które nadal są jadalne, sprawdź, czy możesz je jeszcze do czegoś użyć ? na przykład do zupy, sałatki czy kanapek.
? Spróbuj swoich sił w kompostowaniu.
? Znajdź w swoim rejonie organizacje, które aktywnie odzyskują niewykorzystaną żywność, aby nakarmić głodnych.
Hanna Krzyżowska
Nagrodzono 70 szkół z województwa śląskiego, które otrzymają dofinansowanie na stworzenie pracowni przyrodniczych
Rozstrzygnięcie konkursu Zielona Pracownia 2022
Rozstrzygnięto ósmą edycję konkursu Zielona Pracownia. W jego wyniku zostaną wyłonione szkoły, które otrzymają dotacje na utworzenie pracowni na potrzeby poszerzania wiedzy z nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, chemiczno-fizycznych i geologicznych w klasach 4? 8 szkół podstawowych oraz w szkołach średnich. Konkurs ma na celu ułatwianie uczniom przyswajania wiedzy ekologicznej od najmłodszych lat.
Maksymalna kwota dotacji wynosiła 40 tys. złotych, do konkursu zgłosiło się 129 szkół i wyłoniono 70 zwycięzców. Uroczysty finał odbył się na zamku w Ogrodzieńcu i wzięło w nim udział ponad tysiąc osób ? uczniów z wygranych szkół, zaproszonych gości oraz przedstawicieli gmin i miast.
? Ten konkurs organizujemy po to, aby wzrastała świadomość ekologiczna, bo edukacja od najmłodszych lat jest bardzo istotna. Im więcej postaw ekologicznych nauczymy się w młodości, tym mniej problemów ze środowiskiem będziemy mieli w późniejszych latach. To jest cel, który chcemy osiągnąć, realizując program Zielonych Pracowni ? wyjaśniał Tomasz Bednarek, prezes WFOŚiGW w Katowicach.
Tegoroczne łączne dofinansowanie tego celu przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach wyniosło niemal 2,8 mln złotych i jest to dotychczas największa kwota, jaką przeznaczono w historii tego konkursu. Dzięki niemu łącznie w szkołach województwa śląskiego powstało 439 pracowni, na które przeznaczono ponad 16,5 mln złotych.
?
