Jedna trzecia powierzchni Ziemi zagrożona
Pustynnienie
Ostatnie miesiące dobitnie pokazały, że drastyczne zmiany klimatu to nie puste słowa. Fale wysokich temperatur, nagłe burze, powodzie czy pożary tygodniami trawiące lasy dotknęły wiele całkiem bliskich nam krajów. Według UNESCO pustynnienie zagraża jednej trzeciej powierzchni Ziemi. A czas, żeby jeszcze coś z tym zrobić, jest teraz.
Szacuje się, że w ciągu najbliższych pięciu lat globalne temperatury wzrosną do rekordowych poziomów, a zmiany klimatu w nadchodzących latach będą się tylko pogarszać. Wśród klęsk i zagrożeń wciąż niewiele mówi się o pustynnieniu, czyli rodzaju degradacji gleby terenów, na których produktywność biologiczna jest tracona w wyniku naturalnych procesów lub w wyniku działalności człowieka.
Jak nietrudno się domyślić, wylesianie połaci lasów, nadmierne i nieefektywne korzystanie z wody, uszkadzanie roślinności w połączeniu ze źle prowadzoną polityką wodną są gotowym przepisem na katastrofę. Rosnące temperatury i niewłaściwe zarządzanie doprowadziły do wzrostu wskaźnika pustynnienia na całym świecie. W połączeniu z suszami i spadkiem wydajności rolnictwa skutki pustynnienia nie mogą być ignorowane.
Nadmierny wypas jest jedną z głównych przyczyn pustynnienia na całym świecie. Inne czynniki powodujące pustynnienie obejmują wylesianie, urbanizację, postępujące zmiany klimatyczne, nadmierne wykorzystanie wód gruntowych, klęski żywiołowe i złe praktyki uprawowe w rolnictwie, które sprawiają, że gleby są bardziej podatne na przykład na wiatr. Pustynnienie wpływa na wierzchnią warstwę gleby, rezerwy wód gruntowych, spływy powierzchniowe oraz populacje ludzi, zwierząt i roślin. Niedobór wody na terenach suchych ogranicza produkcję drewna, upraw, paszy i innych usług ekosystemowych.
Pustynnienie zagraża jednej trzeciej powierzchni Ziemi i wpływa na źródła utrzymania milionów ludzi. Zmiany klimatyczne odgrywają ogromną rolę w pustynnieniu. W miarę ocieplania klimatu okresy suszy są coraz częstsze, a pustynnienie jeszcze bardziej nieuchronne. Jeśli zmiany klimatyczne nie zostaną spowolnione, ogromne obszary Ziemi staną się pustyniami, a niektóre mogą się stać niezdatne do zamieszkania przez ludzi.
Innym skutkiem pustynnienia jest spadek plonów. Ziemia, która z uprawnej zmienia się w suchą, często nie nadaje się już do celów rolniczych. To oznacza dla wielu osób brak pracy, a dla tych zależnych od ich plonów ? brak żywności.
Brak życia roślinnego na danym obszarze zwiększa prawdopodobieństwo powodzi z powodu braku roślinności utrudniającej gromadzenie się i rozpraszanie wody. Inną kwestią jest to, że gdy obszar staje się pustynią, pogarsza się jakość wody ? to rośliny odgrywają znaczącą rolę w utrzymaniu czystości wody. Pustynnienie oznacza też migrację ludności i zwierząt, ubóstwo, utratę bioróżnorodności, zagrożenie i wymieranie gatunków, a także niszczenie siedlisk.
Sytuacja nie jest jeszcze jednak beznadziejna ? konieczne jest jednak zintegrowane podejście nie tylko na szczeblach lokalnych czy krajowych, ale także europejskich i światowych. Zmiany polityczne wymuszające odpowiednią uprawę i użytkowanie gruntów, edukacja ekologiczna i wspólne wysiłki mające na celu rekultywację terenów i zmniejszenie wycinki drzew mogą być szansą na zatrzymanie katastrofy.
Hanna Krzyżowska
Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla błękitnego nieba w Katowicach
WFOŚiGW w Katowicach zorganizował obchody Międzynarodowego Dnia Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba. Z tej okazji przed siedzibą katowickiego funduszu na rogu ulic Plebiscytowej i Jagiellońskiej powstało specjalne stoisko Czystego Powietrza.
Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba został ustanowiony w grudniu 2019 roku przez ONZ
Można było zasięgnąć na nim eksperckich porad dotyczących korzystania z dofinansowania w programie Czyste Powietrze, a dzieci i dorośli mogli wziąć udział w konkursach, w tym w ekologicznym quizie z nagrodami. Marzena Kapek, dyrektorka ds. programu Czyste Powietrze w WFOŚiGW w Katowicach, podkreśliła, że Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba zbiegł się w tym roku z piątą rocznicą funkcjonowania programu Czyste Powietrze. Przypomniała także, że beneficjentami programu mogą być właściciele lub współwłaściciele budynków jednorodzinnych, którzy są jeszcze użytkownikami starych źródeł ciepła, tak zwanych kopciuchów. Dotację z WFOŚiGW w Katowicach można przeznaczyć na wymianę pieca, a także wymianę okien i drzwi, ocieplenie ścian, stropów i piwnic, czyli na pełną termomodernizację całego budynku.
Katowicki fundusz jest w czołówce w realizacji tego programu. Do WFOŚiGW wpłynęło ponad 100 tys. wniosków i podpisano już prawie 90 tys. umów. Beneficjenci są coraz bardziej świadomi, jak ważne jest dbanie o środowisko także w ten sposób.
Obchody Międzynarodowego Dnia Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba na katowickich ulicach miały ułatwić trafienie z informacjami do jeszcze szerszego grona odbiorców, a jednocześnie uprzyjemnić dzień dzieciom i dorosłym chcącym wziąć udział w atrakcjach i przy okazji, z odrobiną szczęścia, wygrać sadzonkę lub funduszowy gadżet.
Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba został ustanowiony w grudniu 2019 roku przez ONZ. Jego celem jest zwiększenie zaangażowania oraz upowszechnianie działań służących poprawie jakości powietrza.