Hałas jako problem cywilizacyjny
Wiele hałasu po nic
Dobiegający nas zewsząd hałas może uszkadzać słuch lub upośledzać go w sposób nieodwracalny. Składają się na niego uporczywe dźwięki o nadmiernym natężeniu, które są odbierane przez osoby przebywające w ich zasięgu co najmniej jako uciążliwe, a w wielu przypadkach szkodliwe. Hałas w środowisku powodowany jest głównie przez ruch transportowy (drogowy, lotniczy) oraz działalność przemysłową. Wagę tego problemu dostrzeżono stosunkowo niedawno ? światowy Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem po raz pierwszy obchodzono dopiero w 1995 roku, a w Polsce pięć lat później.
Zgodnie z unijną dyrektywą 2002/49/WE żaden mieszkaniec Unii Europejskiej nie powinien być narażony na hałas o poziomie zagrażającym jego zdrowiu lub jakości życia. Unijne przepisy wymuszają na władzach miast zwracanie uwagi na ochronę mieszkańców przed hałasem i przygotowanie map akustycznych, w których analizowane są wartości wskaźników oceny hałasu na obszarze danego miasta. Analizuje się zwłaszcza te miejsca, gdzie nastąpiły przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu ? na terenie zabudowanym w porze dziennej wynoszą one 60 dB (od 6 do 22), a w porze nocnej ? 50 dB.
Zagłuszanie myśli
Hałas jest szkodliwy dla człowieka, ponieważ może stać się przyczyną uszkodzenia narządu słuchu. Bardzo negatywnie wpływa też na komfort psychiczny ? dekoncentruje, prowadzi do zdenerwowania oraz odbiera poczucie komfortu. Przyspiesza zmęczenie, tłumi słyszalność mowy, przytępia ostrość widzenia oraz opóźnia reakcje obronne.
Poziom dźwięku niższy od 45 dB w dzień jest dla człowieka mało uciążliwy. Przy 55 dB w nocy pojawiają się już zakłócenie snu i wzrost nadpobudliwości nerwowej. Hałas o natężeniu 60?75 dB powoduje anomalie w formie niezauważalnych zmian akcji serca, ciśnienia krwi czy rytmu oddychania. Rumor powyżej 75 dB może być przyczyną rozwoju chorób i dysfunkcji organów wewnętrznych. Długotrwała ekspozycja wiąże się z ryzykiem rozwoju nadciśnienia tętniczego czy wrzodów żołądka. Gdy natężenie hałasu przekracza próg 90 dB, grozi to osłabieniem słuchu, może również doprowadzić do jego częściowego ubytku. Całkowita utrata słuchu jest możliwa przy 120 decybelach, a powyżej 130 hałas powoduje wręcz fizyczny ból.
Drogi głośnego ruchu
W Polsce hałas większy niż 60 dB, wywołany przez ruch drogowy, występuje na ponad 60 proc. dróg rangi krajowej i aż na 92 proc. międzyregionalnych. W zasięgu jego oddziaływania w naszym kraju znajduje się ok. 15 mln osób, czyli około 40 proc. populacji. Nie odbiegamy w tej kwestii od sytuacji w krajach Unii Europejskiej. Wpływ na hałas panujący na polskich drogach ma niezwykle dynamiczny rozwój motoryzacji oraz wzrost natężenia przewozów towarowych i osobowych. Od roku 1992 spowodowało to 20-proc. wzrost hałasu w przedziale 70?80 dB.
By ograniczyć hałas drogowy, urbaniści proponują liczne rozwiązania. Należy zacząć od poprawy nawierzchni ulic i torowisk, następnie wpuścić wiele linii komunikacyjnych w wykopy, tunele albo wokół istniejących tras tworzyć bariery i ekrany dźwiękochłonne. Koncerny samochodowe również muszą wprowadzać nowoczesne rozwiązania przeciwhałasowe ? izolacje akustyczne, udoskonalone tłumiki wydechu i wtórny obieg spalin.
Z prędkością dźwięku
Hałas emitowany przez samoloty startujące i lądujące obejmuje nie tylko tereny lotniska, ale także tereny położone kilka do kilkunastu kilometrów dalej. Najbardziej dokuczliwe dla okolicznych mieszkańców są lotniska towarowe, ponieważ loty często odbywają się nocą. Do polskich sądów trafiły tysiące spraw o odszkodowania od głośnych lotnisk. Poszkodowani żądają milionów złotych. Najgorzej wygląda sytuacja portów w Warszawie i Poznaniu ? przeciw lotnisku Chopina toczy się aż 1,5 tys. spraw w sądzie. Władze warszawskiego terminalu na same izolacje akustyczne na podstawie ugód z właścicielami domów lub mieszkań wydało ponad 5 mln złotych. Poznańskie lotnisko zawarło ugody na sumę ok. 3 mln złotych, ale w sądach gra toczy się o znacznie wyższą stawkę. Protestują również mieszkańcy gminy Ożarowice w Katowicach, w której obrębie znajduje się lotnisko. Na strefie wokół niego jest położonych 1600 nieruchomości ? gdyby właściciele każdego z nich domagaliby się po 50 tys. złotych, to lotnisko musiałoby wypłacić odszkodowania w wysokości 7,5 mln złotych.
Zgiełk w pracy
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy alarmuje, że uszkodzenie słuchu wywołane hałasem jest najbardziej powszechną chorobą zawodową w Europie ? stanowi jedną trzecią wszystkich chorób związanych z pracą. Występuje częściej niż choroby skóry i układu oddechowego. Ryzyko dotyczy zarówno pracowników biurowych, jak i fabrycznych. Polskie prawo stanowi, że najwyższe dopuszczalne natężenie dźwięku w miejscu pracy wynosi 115 decybeli. Państwowa Inspekcja Pracy nakazuje, by pracodawca podjął działania, gdy ekspozycja pracownika na hałas w ośmiogodzinnym dniu pracy wynosi 85 decybeli. Na działanie hałasu przekraczającego tę wysokość narażone są osoby pracujące w górnictwie, przemyśle maszynowym, hutniczym, stoczniowym, motoryzacyjnym i budowlanym. Praca w ciągłym hałasie w granicach 95?100 dB nie może trwać dziennie dłużej niż 40?100 minut, zaś przy natężeniu do 110 dB ? nie dłużej niż 10 minut dziennie.
Pracodawcy powinni dążyć do takiego obudowania lub ustawienia maszyn, aby dźwięki przez nie emitowane nie nakładały się na siebie i nie nasilały ogólnego hałasu. Inną metodą jest ustawianie głośnych urządzeń w jednym miejscu i poprzez automatyzację zakładu ograniczanie liczby osób zagrożonych. Pracowników, którzy pracują w hałasie, trzeba wyposażyć w specjalne środki ochrony i ograniczyć ich czas ekspozycji. Stosuje się do tego specjalne ekrany dźwiękochłonne, panele, materiały oraz konstrukcje dźwiękoizolacyjne i dźwiękochłonne. Do podstawowych środków ochrony indywidualnej zaliczają się nauszniki lub słuchawki.
Cichsze Katowice
Z badań wynika, że dla mieszkańców stolicy Górnego Śląska najbardziej uciążliwy jest hałas drogowy. Jednym z powodów tej sytuacji są przecinające miasto główne szlaki komunikacyjne. Liczba osób narażonych na hałas spowodowany ruchem drogowym w przedziale 65?70 dB wynosi prawie 47 tys., 70?75 dB ? niecałe 17 tys., a powyżej 75 dB ? ok. 1,7 tys. Polska, jak inne kraje członkowskie Unii Europejskiej, była zobowiązana do opracowania map akustycznych aglomeracji miejskich, w których występuje ryzyko wysokiej emisji hałasu, tj. głównie dróg oraz ośrodków przemysłowych. W rezultacie w Katowicach trwają prace nad programem ochrony środowiska przed hałasem (POHŚ), zawierającym kierunki działań i propozycje konkretnych rozwiązań, które będą realizowane w latach 2017?2022.
?
WFOŚiGW w Katowicach
Zielone Pracownie po raz piąty
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ogłosił piątą edycję konkursów Zielona Pracownia_Projekt?2019 oraz Zielona Pracownia?2019. Adresatami pierwszego są szkoły podstawowe i średnie z województwa śląskiego, a drugiego organy prowadzące placówki oświatowe z województwa śląskiego.
Konkurs Zielona Pracownia_Projekt?2019 polega na utworzeniu projektu szkolnej pracowni na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, geologicznych czy chemiczno-fizycznych. Oceniane będą pomysł na zagospodarowanie pracowni ? funkcjonalność, innowacyjność rozwiązań i różnorodność pomocy dydaktycznych. Maksymalna wysokość nagrody nie może przekroczyć 20 proc. kosztu całkowitego wdrożenia projektu i być wyższa niż 7500 złotych.
W ramach konkursu Zielona Pracownia?2019 najlepsze wnioski dotyczące utworzenia ekopracowni nagradza się dofinansowaniem w formie dotacji. Może ono wynieść do 80 proc. kosztów kwalifikowanych projektu, a maksymalna kwota dotacji nie może przekroczyć 30 000 złotych.
Zgłoszenia na konkurs Zielona Pracownia_Projekt?2019 można przesyłać do
31 stycznia 2019 roku, a na konkurs Zielona Pracownia?2019 ? w terminie 15?29 marca 2019 roku.