Ochrona gatunków zagrożonych: ratunek dla przyrody
Zagrożenia bioróżnorodności
Współczesna cywilizacja, ekspansja przemysłu oraz zmiany klimatyczne doprowadziły do dramatycznego spadku liczebności wielu gatunków zwierząt na całym świecie. Zgodnie z danymi Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody obecnie ponad 42 tys. gatunków znajduje się na czerwonej liście zagrożonych. Wylesianie, urbanizacja i rolnictwo ekstensywne prowadzą do zaniku naturalnych ekosystemów. Kłusownictwo i nielegalny handel zwierzętami, szczególnie takimi jak nosorożce, tygrysy czy słonie, są napędzane przez czarny rynek oraz popyt na egzotyczne produkty. W połączeniu z rosnącymi zmianami klimatycznymi, które prowadzą do degradacji siedlisk naturalnych, przyszłość wielu gatunków staje się coraz bardziej niepewna.
Metody ochrony zagrożonych gatunków. Ochrona przyrody wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego tworzenie rezerwatów, parków narodowych, ochronę naturalnych siedlisk oraz reintrodukcję gatunków do ich pierwotnych środowisk. Programy hodowlane prowadzone w ogrodach zoologicznych i wyspecjalizowanych ośrodkach umożliwiają rozmnażanie zwierząt w kontrolowanych warunkach, stopniowo przyzwyczajając je do środowiska naturalnego. Przykładem sukcesu jest przywrócenie żubrów do Puszczy Białowieskiej, gdzie populacja tych majestatycznych ssaków nieustannie rośnie, przywracając równowagę ekosystemu.
Sukcesy w ochronie gatunków. Niektóre programy ochrony zagrożonych gatunków przyniosły spektakularne efekty. Wilk szary w Stanach Zjednoczonych, niemal całkowicie wytępiony w wielu stanach, został ponownie wprowadzony do parków narodowych, takich jak Yellowstone, co pomogło w odbudowie ekosystemów. Orzeł bielik, dzięki zakazowi stosowania szkodliwego DDT i szeroko zakrojonym programom ochronnym, odbudował swoją populację i dziś znów jest jednym z symboli Ameryki Północnej. Podobnie panda wielka, jeszcze niedawno uznawana za krytycznie zagrożoną, dzięki ochronie lasów bambusowych i programom hodowlanym w Chinach zmieniła swój status na „narażony”. W Europie do sukcesów należy zaliczyć reintrodukcję rysia iberyjskiego, którego liczebność w Hiszpanii i Portugalii wzrosła dzięki ścisłej ochronie i hodowli w kontrolowanych warunkach.
Wpływ człowieka i odpowiedzialność indywidualna. Każdy z nas może się przyczynić do ratowania zagrożonych gatunków. Wspieranie organizacji zajmujących się ochroną przyrody, ograniczenie konsumpcji surowców pochodzących z wycinki lasów tropikalnych, unikanie zakupu produktów pochodzących z nielegalnego handlu dzikimi zwierzętami oraz edukacja na temat znaczenia bioróżnorodności to kroki, które możemy podjąć na co dzień. Ważnym elementem jest także zaangażowanie lokalnych społeczności w ochronę przyrody, ponieważ to mieszkańcy danych regionów często mają największy wpływ na stan ekosystemów i możliwość ograniczenia presji na środowisko.
Perspektywy na przyszłość. Ochrona zagrożonych gatunków to zadanie wymagające współpracy na wielu poziomach – od międzynarodowych traktatów i organizacji ekologicznych, przez lokalne inicjatywy, po indywidualne wybory konsumenckie. Każdy sukces w reintrodukcji czy ochronie środowiska pokazuje, że ludzka ingerencja może mieć pozytywny wpływ na przyrodę. Wspólna praca nad ratowaniem bioróżnorodności to inwestycja w przyszłość naszej planety i działanie, które przyniesie wymierne efekty dla przyszłych pokoleń. Ochrona nie tylko pojedynczych gatunków, ale i równowagi ekosystemów, od której zależy życie zwierząt i ludzi, jest kluczowa. Ostatecznie troska o zagrożone gatunki to również troska o naszą własną przyszłość, w której naturalne bogactwo Ziemi będzie mogło przetrwać dla następnych pokoleń.
Hanna Krzyżowska
WFOŚiGW w Katowicach
Nabór na gminnych operatorów programu Czyste Powietrze
Gminy mogą teraz zgłaszać się do Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w celu pełnienia roli operatorów w programie Czyste Powietrze. Za pomoc w pozyskaniu dotacji dla mieszkańców na wymianę kotłów grzewczych i termomodernizację gminy otrzymają dodatkowe 1700 złotych za każdego beneficjenta.
Operatorzy programu, czyli gminy, zapewnią wsparcie na każdym etapie inwestycji. Program kładzie szczególny nacisk na pomoc osobom zagrożonym ubóstwem energetycznym, które potrzebują wsparcia w procesie aplikacyjnym. Gminy, które zdecydują się pełnić tę rolę, będą odpowiedzialne za pomoc w wypełnianiu wniosków, wybieraniu wykonawców oraz rozliczaniu dotacji.
Nabór jest prowadzony w trybie ciągłym, a umowy będą zawierane etapowo. Gminy mogą zgłaszać się do końca marca 2025 roku. Program ma na celu poprawę jakości powietrza w Polsce, a gminy odgrywają kluczową rolę w jego realizacji.
♦
Czyste Powietrze dla powodzian
Mieszkańcy powiatów bielskiego, pszczyńskiego, cieszyńskiego, raciborskiego oraz Bielska-Białej, którzy ucierpieli w wyniku zeszłorocznej powodzi, mogą ubiegać się o dofinansowanie na odbudowę oraz poprawę efektywności energetycznej swoich domów.
Wnioski można składać do 30 listopada 2025 roku. Szczegóły oraz zasady składania wniosków dostępne są na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz w lokalnych punktach konsultacyjnych.
♦
Nabór wniosków w ramach programu Bezpieczny Strażak
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ogłasza nabór wniosków na wsparcie zakupów specjalistycznego sprzętu ratowniczego oraz działań przeciwdziałających klęskom żywiołowym w ramach programu Bezpieczny Strażak. Program finansowany ze środków WFOŚiGW skierowany jest do jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych z województwa śląskiego.
Wnioski należy składać w siedzibie WFOŚiGW w Katowicach w terminie od 24 marca do 4 kwietnia 2025 roku.
♦
Bezpłatne badania termowizyjne dla gmin
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach rozpoczął akcję bezpłatnych badań termowizyjnych budynków użyteczności publicznej w gminach województwa śląskiego. Doradcy energetyczni, którzy realizują projekt w ramach Projektu Doradztwa Energetycznego finansowanego z Funduszy Europejskich, mają na celu identyfikację problemów ze szczelnością budynków oraz pomoc w ograniczeniu strat ciepła, co pozwala zmniejszyć koszty eksploatacyjne.
Wnioski należy składać w siedzibie WFOŚiGW w Katowicach w terminie od 24 marca do 4 kwietnia 2025 roku.