Ptaki w mieście
Czy miasto może być przyjaznym domem dla ptaków?
Okna, samochody, linie energetyczne, turbiny, zanieczyszczenie świetlne, zwierzęta domowe, aż w końcu globalne ocieplenie ? to wszystko zagrożenia, które wpływają na zmniejszanie się populacji ptaków w miastach. Czy miasto może być więc dobrym miejscem dla ptasiej rodziny?
Miasta mają ogromny potencjał do schronienia populacji wielu gatunków ptaków. Miejskie ptaki to przecież nie tylko gołębie czy kaczki, ale także duża liczba innych, mniejszych i większych skrzydlatych mieszkańców. Bogatki, grzywacze, jerzyki, kawki, wróble, sikorki, mazurki, pleszki, wrony, sroki czy trzciniaki ? przeglądanie list kontrolnych ptaków w miastach na całym świecie pokazuje, że w Europie w niektórych miastach można wyróżnić nawet blisko 170 gatunków. Ale czy ten potencjał nie zostanie zmarnowany? Populacje ludzkie rosną, granice miast się rozrastają, co z pewnością może negatywnie wpłynąć na liczebność i różnorodność ptaków. Setki milionów ginie każdego roku z powodu działalności człowieka. A przecież nasze działania, nawet często niewielkie i oddolne, mogą przynieść wymierne korzyści i chronić ptaki i ich siedliska.
Co możemy zrobić?
? Ograniczajmy główne powody śmiertelności ptaków.
Jednym z największych zagrożeń dla ptaków w miastach są koty wychodzące. Naukowcy szacują, że niemal 144 mln ptaków pada w Polsce co roku ofiarą kotów. Aktywność tych drapieżników w skali kraju bardzo negatywnie wpływa na bioróżnorodność, w tym na zagrożone gatunki ptaków. Ofiarą kotów padają najczęściej wróble, mazurki czy szpaki ? gatunki, których liczebność znacząco maleje. Koty atakują też ptaki zakładające gniazda na ziemi, jak pliszkę żółtą, skowronka czy pokląskwę. Domowy, odżywiony kot jest przeciwnikiem, z którym wiele ptaków nie ma żadnych szans, dlatego miejskie koty nie powinny być swobodnie wypuszczane. Podobnie istotne jest odpowiednie oznaczanie dużych, przezroczystych okien i ekranów, które są kolejnym powodem wysokiej śmiertelności ptaków.
? Mądrze dokarmiajmy
Zimowe dokarmianie właściwymi mieszankami zbóż (nigdy chlebem!) i wystawianie poidełek może pomóc przetrwać ptakom w mieście. Ważne jest jednak, żeby karmniki i poidełka były utrzymane w czystości, regularnie myte i dezynfekowane, żeby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się między ptakami chorób. Ważna jest także odpowiednia wysokość, na której powinny znajdować się karmniki, i ich odległość od domu.
? Ograniczmy miejskie uporządkowane trawniki
Podobnie jak w kwestii owadów, którą poruszaliśmy niedawno ? życiu ptakom w miastach sprzyjają trawniki, które nie są idealnie wypielęgnowane. Różnorodne nasadzenia, kwietne łąki przynoszą o wiele więcej korzyści niż idealnie przystrzyżona trawa.
? Ograniczajmy zanieczyszczenia
Pestycydy, herbicydy, ołów, metale ciężkie, ropa i odpady ? to wszystko także mocno oddziałuje na ptaki. Ograniczanie tego typu zanieczyszczeń pomaga je chronić. Podobnie jak globalne ocieplenie wpływa na utratę ptasich siedlisk i pożywienia czy zakłócenie cykli migracyjnych.
Wyjątkowi skrzydlaci sąsiedzi w opałach ? jerzyki
Do wyjątkowych polskich ptaków mieszkających w miastach należą jerzyki. Zachwycające podniebnymi akrobacjami są także niedoścignione w walce z komarami. Na dodatek jerzyki potrafią w locie spędzić nawet trzy lata ? w powietrzu śpiąc, jedząc, pijąc deszczówkę i kopulując. Jerzyki są ptakami wędrownymi i przylatują do Polski w maju, żeby opuścić ją w okolicy sierpnia. Jest to również intensywny czas remontów ? odświeżania elewacji czy ocieplania budynków. W trakcie tych prac wiele jerzyków zostaje zamurowanych w swoich gniazdach, gdzie giną w męczarniach. Rozwiązaniem tego problemu, oprócz uważnego przeprowadzania remontów, jest tworzenie budek i specjalnych wież dla jerzyków.
Porządki w bocianich gniazdach
Innym ptasim polskim symbolem są bociany, które upodobały sobie słupy energetyczne, gdzie zakładają swoje gniazda. Zdarza się, że gniazda zakładane na nich stwarzają zagrożenie zarówno dla samych ptaków, jak i dla linii energetycznych oraz dla ludzi. Trzeba przy tym pamiętać, że bocianie gniazdo, budowane przez lata, potrafi osiągnąć wagę kilkuset kilogramów, a nawet kilku ton. Ważne jest więc, żeby były kontrolowane i zabezpieczane pod nadzorem ornitologów i ekspertów od ochrony środowiska, a także wynoszone na specjalne platformy.
Miasto przyjazne ptakom
Miasto prawdziwie przyjazne ptakom jest realne ? ale wymaga, aby jego mieszkańcy zachowywali czujność, interesowali się swoimi skrzydlatymi sąsiadami, a także sami podejmowali aktywne kroki w celu zapewnienia ich dalszego dobrobytu.
?
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Ułatwienia w programie Czyste Powietrze
Czyste Powietrze to pierwszy ogólnopolski program dopłat do wymiany starych pieców oraz docieplenia domów jednorodzinnych, którego celem jest walka ze smogiem.
W jego ramach można uzyskać wsparcie finansowe na:
? wymianę starych pieców na paliwo stałe na ekologiczne źródła ciepła spełniające wymagania programu,
? instalację centralnego ogrzewania lub ciepłej wody użytkowej,
? wentylację mechaniczną,
? mikroinstalację fotowoltaiczną,
? ocieplenie domów oraz wymianę okien i drzwi (koszty materiałów i robocizny).
Wsparcie finansowe można otrzymać na projekty zakończone, w trakcie realizacji lub te jeszcze nierozpoczęte. Rozliczeniu podlegają jednak koszty poniesione nie wcześniej niż sześć miesięcy przed złożeniem wniosku, ale też nie wcześniej niż 15.05.2020 roku. Projekt musi się zakończyć do 30 miesięcy od daty złożenia wniosku o dofinansowanie.
W ramach ułatwienia wyboru urządzeń i materiałów spełniających wymagania programu rozszerzono bazę urządzeń grzewczych, która znalazła się pod adresem www.czyste-urzadzenia.ios.edu.pl. Ma to ułatwić wnioskodawcom Czystego Powietrza wybór urządzeń i materiałów, spełniających wymagania techniczne określone w programie, a także do potwierdzania osiągnięcia efektu ekologicznego inwestycji.
Plan przewiduje, że w 2021 roku w Czystym Powietrzu kwalifikowane będą tylko materiały i urządzenia wpisane na ?zieloną? listę. Internetowa pomoc dostępna będzie od września tego roku aż do końca realizacji programu. Internetowa pomoc ma pomóc nie tylko wnioskodawcom czy beneficjentom programu, ale też wojewódzkim funduszom ochrony środowiska i gospodarki wodnej czy bankom w celu weryfikacji kwalifikowalności sprzętu i materiałów, które są objęte wsparciem w ramach Czystego Powietrza.
Równolegle przygotowano ogólnopolską infolinię Czystego Powietrza, która ruszyła w sierpniu.
Numer to 22 340 40 80, a konsultanci pracują od poniedziałku do piątku, od 8 do 16.
?
