Transformacja energetyki
Bezpieczni i pełni energii
Zgodnie z definicją ONZ bezpieczeństwo energetyczne jest zapewnione wtedy, gdy energia jest dostępna w każdym czasie, w różnych formach, w wystarczającej ilości i po rozsądnej cenie. Bezpieczeństwo energetyczne najczęściej rozumiane jest jako element szeroko rozumianego bezpieczeństwa ekonomicznego kraju. Energia i surowce energetyczne stanowią produkt strategiczny, który ma realny wpływ na niemal całą gospodarkę. Umożliwiają działanie organów państwa, samorządu terytorialnego i firm zarówno w sferze gospodarczej, jak również społecznej i politycznej. Sposobem na wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego jest dywersyfikacja źródeł energii. W przypadku Polski, w której 80 proc. mocy jest generowane przez elektrownie i elektrociepłownie opalane węglem, rośnie znaczenie energetyki odnawialnej. Wykorzystywanie jedynie paliw kopalnych naraża nas na ryzyko ich stopniowego wyczerpywania się. Rozwój OZE sprzyja ograniczeniu importu energii i paliw kopalnych, a tym samym poprawia polskie bezpieczeństwo energetyczne.
Odnawialne źródła energii wykorzystują przede wszystkim potencjał promieniowania słonecznego, siłę wiatru i ruch wody. Zasoby te występują na Ziemi samoistnie oraz podlegają naturalnemu odnawianiu się, dlatego są traktowane jako niewyczerpalne. Ich wpływ na zanieczyszczenie środowiska jest znacznie ograniczony ? emitują mniej szkodliwych związków chemicznych, w szczególności gazów cieplarnianych.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z 2009 roku zobowiązuje państwa członkowskie, by w 2020 roku udział energii ze źródeł odnawialnych wynosił 20 proc. Dla Polski cel ten ustalono na pułapie 15 proc. Poza tym każde z państw UE ma w tym samym roku zapewnić udział energii z OZE we wszystkich rodzajach transportu na poziomie co najmniej 10 proc. Minister energii Krzysztof Tchórzewski tak komentował rozwój rodzimej energii odnawialnej: ?Polska dynamicznie się rozwija i jej zużycie energii rośnie, co daje duże pole do budowy energetyki odnawialnej, ale energetyka konwencjonalna musi ją uzupełniać. Polacy chcą czystej energii, a energia z OZE jest czysta. Rozwój OZE to wymóg cywilizacyjny, to musi nastąpić?.
W Polsce około 70 proc. energii elektrycznej wytwarza 17 elektrowni systemowych, z których siedem opalanych jest węglem brunatnym (w tym największa elektrownia Bełchatów), a pozostałe kamiennym. Większość z nich pracuje non-stop, a zatrzymanie choćby na kilka godzin dowolnej elektrowni systemowej tworzy duże ryzyko z zasilaniem w całym kraju. Elektrownie uzupełnia 55 elektrociepłowni, dla których produkcja prądu jest działalnością uboczną, gdyż ich głównym zadaniem jest produkcja ciepła. Elektrociepłownie są opalane nie tylko węglem, ale wiele z nich również gazem. Elektrownie i elektrociepłownie wytwarzają łącznie 86 proc. energii elektrycznej w Polsce.
Według danych z roku 2017 łączna wartość energetyczna pozyskanej energii ze źródeł odnawialnych w Polsce wyniosła 383 168 TJ. Na razie udział elektrowni wiatrowych i innych opartych na źródłach odnawialnych w krajowej produkcji energii elektrycznej przekroczył 9 proc., a w przypadku elektrowni wodnych 1,6 proc. W tych pierwszych łącznie wytworzono ponad 14 GWh energii elektrycznej, o 19 proc. więcej niż rok wcześniej, a w wodnych 2,7 GWh, co oznacza wzrost rok do roku o ponad 15 proc. Mimo tych postępów przewaga energii konwencjonalnej jest wciąż gigantyczna, co najlepiej ilustruje fakt, że jedna elektrownia Bełchatów produkuje około 20 proc. całej energii elektrycznej w Polsce, czyli ponad dwa razy więcej niż wszystkie turbiny wiatrowe.
Inteligentne sieci
W kuchni non stop pracują chłodziarko-zamrażarki, których udział w ogólnym zużyciu energii w przeciętnym gospodarstwie domowym wynosi aż 33 proc. Pamiętajmy, by wielkość urządzenia dostosować do naszych indywidualnych potrzeb. Kupując więc tego typu sprzęt, zwróćmy uwagę na ich najwyższą klasę energetyczną A+++. W lodówkach najnowszej generacji wprowadzono kilka proekologicznych rozwiązań. Najważniejszą innowacją jest silnik Digital Inverter, który ma regulowane obroty, dlatego pracuje z taką mocą, jaka jest potrzebna, dzięki czemu pobór energii jest o 30 proc. mniejszy w porównaniu do klasycznych chłodziarek. Jego dodatkową zaletą jest cicha praca. Funkcja No Frost zabezpiecza przed osadzaniem się lodu na ściankach i produktach, co powoduje straty energii i konieczność rozmrażania sprzętów. Technologia Advanced Control System utrzymuje na stałym i stabilnym poziomie temperaturę, która jest regulowana osobno dla chłodziarki i zamrażarki. Pozwala to na dłuższe przechowywanie żywności w dobrym stanie i zaoszczędzenie na zakupach. System Double Fresh stwarza optymalne warunki przechowywania w świeżości owoców i warzyw, z kolei strefa Multi Fresh zapewnia dłuższą świeżość mięsa i ryb.
Ręka ręki nie myje
Spośród odnawialnych źródeł energii fotowoltaika jest jednym z najszybciej rozwijających się sektorów w Polsce. Rynek fotowoltaiczny w kraju ma olbrzymi potencjał ? łączna moc zainstalowana w źródłach fotowoltaicznych na koniec 2018 roku wynosiła około 500 MW, a już w maju 2019 r. przekroczyła 700 MW. Jej cena spadła w ciągu ostatniej dekady o prawie trzy czwarte. Z paneli fotowoltaicznych instalowanych na dachach budynków oraz przydomowych elektrowni wiatrowych można tworzyć rozproszone mikrosieci. Prywatni producenci mogą sprzedawać nadwyżki tak wyprodukowanej energii elektrycznej zakładom energetycznym. Uzupełniają one zasoby publiczne sieci energoelektrycznych i tym samym podnoszą bezpieczeństwo energetyczne kraju. Inteligentne sieci elektroenergetyczne powstają poprzez zintegrowanie istniejącej infrastruktury sieciowej z nowymi technologiami informatycznymi i komunikacyjnymi.
Energia+ i EBOiR
W wielu państwach rozwój obywatelskiej energii odnawialnej jest uznawany za jeden z kluczowych czynników wzrostu gospodarczego. W Polsce energetyka obywatelska, zakładająca udział mieszkańców w produkcji i dystrybucji energii, wciąż raczkuje. Na jej przeszkodzie stoją bariery administracyjne, prawne i finansowe. Do ich zlikwidowania ma się przyczynić przyjęty w czerwcu br. rządowy program Energia Plus, który mówi, że przedsiębiorca, który założy mikroinstalację fotowoltaiczną (moc do 50 kW), będzie mógł produkować prąd na własne potrzeby. Jeżeli wyprodukuje go w nadmiarze, będzie mógł oddać nadwyżkę do sieci dystrybucyjnych. Dzięki temu, kiedy słońce nie będzie świecić, kupi go później ze znacznym opustem. Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii zapowiada, że planuje kolejne ułatwienia ukierunkowane na rozwój energetyki obywatelskiej, inwestycji w odnawialne źródła energii oraz zwiększenie ich udziału w krajowym bilansie energetycznym. Według danych przytaczanych przez koalicję Więcej niż energia co najmniej 4 mln budynków w Polsce ma warunki techniczne do zainstalowania mikroinstalacji OZE.
Również Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju zwiększy w tym roku finansowanie rozwoju polskiej energetyki odnawialnej. Decyzja ta zapadła po tym, gdy polski rząd postanowił zainwestować w zieloną energetykę ? przywrócił między innymi poprzednie opodatkowanie farm wiatrowych w ramach prawa budowlanego i rozpisał aukcje na odnawialne źródła energii.
Regionalne mikroklastry
Innym sposobem na zwiększenie samowystarczalności i bezpieczeństwa energetycznego w regionach jest zakładanie mikroklastrów energii. Współpracują w nich podmioty oferujące usługi w obszarze wytwarzania, dystrybucji, magazynowania i zaopatrzenia w energię i paliwa na obszarze lokalnym. Ich wspólnym celem jest zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego przy zachowaniu opłacalności ekonomicznej, finansowej i społecznej oraz zrównoważonego rozwoju. Ten model współdziałania pozwala na maksymalne wykorzystanie zasobów wewnętrznych (nieodnawialnych i odnawialnych) do produkcji energii, stałą poprawę efektywności energetycznej na wszystkich poziomach (produkcję, przesył i dystrybucję energii), udział w procesie obywateli i uwzględnianie kosztów społecznych przyjętych rozwiązań. Zróżnicowanie nośników energii w celu zaspokojenia potrzeb energetycznych jest jednym ze sposobów na podniesienie regionalnego bezpieczeństwa zaopatrzenia w energię.
?
WFOŚiGW w Katowicach
Zielona Pracownia w Rybniku
24 września uroczyście otwarto Zieloną Pracownię GEOLAB w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 2 w Rybniku. Zakupiono między innymi mikroskopy, zastawy do badania czystości wody i powietrza, sprzęt komputerowy, interaktywną tablicę, projektor oraz meble. Koszt utworzenia i wyposażenia pracowni wyniósł 37 500 złotych, a Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach dofinansował to zadanie kwotą 30 tys. złotych.
W uroczystości w placówce imienia Janusza Korczaka wzięli udział Adam Lewandowski, zastępca prezesa zarządu WFOŚiGW, i Wojciech Świerkosz, wiceprezydent Rybnika. Wśród obecnych gości byli także radni Rybnika ? Marek Florczyk oraz Tadeusz Białous. W otwartej pracowni GEOLAB uczniowie będą mogli poszerzać swoją wiedzę poprzez samodzielne prowadzenie ciekawych doświadczeń i badań w Kąciku Mikroskopowania czy Kąciku Meteorologicznym. Powstał również miniogród botaniczny, w którym będzie można prowadzić ciekawe lekcje i rozwijać wśród najmłodszych ciekawość i zamiłowanie do nauki.