Największy problem świata
W obliczu kryzysu wodnego
Wzrost liczby ludności, urbanizacja, rozwijający się przemysł prowadzą do zmian klimatycznych, których efektem jest kurczenie się zasobów wodnych na świecie. A tych jest mniej, niż mogłoby się wydawać.
Woda pokrywa 70 proc. naszej planety i łatwo dojść do mylnego wniosku, że zawsze będzie jej pod dostatkiem. Jednak słodka woda ? ta, którą pijemy, używamy do gotowania, kąpieli czy nawadniania pól ? jest niezwykle rzadkim dobrem. Tylko 3 proc. wody na świecie to woda słodka. Jednocześnie zdecydowana jej większość to lodowce czy niedostępne zbiorniki.
Szacuje się, że około 1,1 mld ludzi na całym świecie nie ma dostępu do wody, a 2,7 mld odczuwa jej niedobór przez co najmniej jeden miesiąc w roku. Słabe warunki sanitarne, związane także z wodą złej jakości, to także problem dla 2,4 mld ludzi. I wydawać by się mogło, że nas ten problem nie dotyczy, ale to nieprawda. Porównując Polskę nawet tylko do innych krajów europejskich, wypadamy blado. Na jednego mieszkańca naszego kraju przypada bowiem średnio około 1580 m3 na rok, a średnie zasoby wodne przypadające na jednego mieszkańca Europy to 4560 m3 na rok.
Wiele systemów wodnych, od których zależy rozwój ekosystemów, jest zagrożonych. Rzeki i jeziora wysychają lub stają się zbyt zanieczyszczone, aby można je było wykorzystać. Z powierzchni Ziemi zniknęła ponad połowa terenów podmokłych. Mnóstwo wody jest marnowanej ? szacuje się, że rolnictwo zużywa 70 proc. dostępnej na świecie słodkiej wody, ale około 60 proc. z niej marnuje się z powodu nieefektywnego wykorzystania. Dochodzi do tego także fakt, że rolnictwo generuje również znaczne zanieczyszczenie słodkiej wody poprzez nawozy i pestycydy, które mają wpływ na ludzi oraz zwierzęta. Zanieczyszczenie wody pochodzi jednak z wielu źródeł, także nieoczyszczonych ścieków domowych i odpadów przemysłowych. Wody gruntowe są także zagrożone, ponieważ wiele zanieczyszczeń może przedostać się do podziemnych warstw wodonośnych.
Zagrożenia związane z wodą, takie jak powodzie i susze, rosną także z powodu zmian klimatycznych. Oczekuje się, że liczba osób cierpiących na niedobór wody będzie gwałtownie rosnąć, co dodatkowo spotęgowane jest wzrostem populacji i malejącą dostępnością wody. Obecne tempo konsumpcji jest tak zawrotne, że prawdopodobnie do
2025 roku dwie trzecie ludności świata może stanąć w obliczu niedoboru wody. Rosnące temperatury powodują zmiany opadów, co prowadzi do zmian w sezonach rolniczych, a to ma duży wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe oraz zdrowie ludzi.
Aby ograniczyć nadciągającą katastrofę związaną z wodą i wspierać mądre zarządzanie jej zasobami, potrzebne jest rozważne zarządzanie i zrównoważone inwestycje. Dobrą wiadomością jest to, że wiele krajów z determinacją stara się poprawić sytuację.
Przy omawianiu problemu wody warto zwrócić uwagę na programy takie jak Moja Woda prowadzony przez WFOŚiGW w Katowicach. Program ten powstał, by chronić zasoby wodne i minimalizować prawdopodobieństwo suszy w Polsce poprzez zwiększenie poziomu retencji przy budynkach i wykorzystywanie zgromadzonych wód opadowych oraz roztopowych. Celem tego realizowanego w latach 2020?2024 programu jest właśnie podniesienie poziomu ochrony przed skutkami zmian klimatu oraz zagrożeń naturalnych. I to jest clou problemu ? dbanie o wodę powinno być wypadkową mądrych rządów oraz przemyślanych programów i decyzji, które podejmujemy codziennie w swoich domach.
Jak możemy oszczędzać wodę. Istnieje wiele sposobów na oszczędzanie wody w domu, przekazujemy wskazówki, które mogą okazać się pomocne:
? Używaj miski w zlewie do mycia owoców, warzyw i naczyń. Taką wodę (bez detergentów) możesz wykorzystać do podlewania roślin.
? Zakręcaj kran, kiedy myjesz zęby.
? Zanim zaczniesz korzystać z pralki lub zmywarki, poczekaj, aż będą one zapełnione.
? Jeśli to możliwe, weź prysznic zamiast kąpieli. Pięciominutowy prysznic zużywa około 40 litrów wody. To mniej niż połowa objętości standardowej kąpieli.
? Użyj urządzenia oszczędzającego wodę w spłuczce toaletowej.
? Używaj konewki w ogrodzie zamiast zraszacza lub węża. Zraszacze ogrodowe i węże mogą zużywać od 500 do 1000 litrów wody na godzinę.
? Zamontuj w domowych kranach perlator (inaczej aerator), który zmiejszy zużycie wody.
? Pomyśl o zamontowaniu zbiornika na deszczówkę, którą można wykorzystać do podlewania roślin.
? Zastanów się przed kolejnym zakupem nowego ubrania ? wyprodukowanie jednej koszulki to zmarnowane 2,5 tys. litrów wody.
Mądre korzystanie z wody i ograniczenie ilości zużywanej ciepłej wody obniży również rachunki za gaz i prąd oraz zmniejszy ilość zmieniających klimat gazów cieplarnianych.
Hanna Krzyżowska
WFOŚiGW w Katowicach
Dofinansowanie wakacji
Dofinansowanie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach umożliwi ponad 4 tys. harcerzy wakacje w czystych ekologicznie rejonach kraju.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przeznaczy przeszło 670 tys. złotych dla Chorągiew Śląska ZHP na wakacyjne wyjazdy dzieci z województwa śląskiego do miejscowości, które są czyste ekologicznie. Dzięki dofinansowaniu zostaną zorganizowane 63 turnusy dla 4237 dzieci. W połowie lipca prezes katowickiego Funduszu Tomasz Bednarek oraz Anna Peterko, komendantka Chorągwi Śląskiej ZHP, podpisali umowę w tej sprawie.
?
Ekologiczne wiadomości
Nowe tropikalne gatunki paproci. Naukowcy opisali sześć nowych gatunków paproci z lasów tropikalnych Panamy, Kolumbii, Ekwadoru i Peru, wszystkie z rodzaju Danaea. Paprocie mają wysokość od 20 centymetrów do 2 metrów, niektóre z nich są lokalnie bardzo powszechne, a dwa gatunki są oceniane jako zagrożone wyginięciem. Większość zachowanych okazów użytych do opisania nowych gatunków Danaea została zebrana kilkadziesiąt lat temu, a niektóre już w XIX wieku.
Walka w szlachetnej sprawie. Wolontariusze, którzy pomagają rannym stworzeniom, odgrywają ważną rolę w ochronie dzikiej przyrody w całych Stanach Zjednoczonych. Szacuje się, że każdego roku liczba zwierząt potrącanych przez pojazdy na amerykańskich drogach wynosi około 300 tys., ale jest to z pewnością zaniżona ocena. Krajowa sieć 1600 wolontariuszy pracuje każdego dnia, aby przywrócić dzikie zwierzęta do ich naturalnych siedlisk.
Nowe kolorowe koralowce. Naukowcy odkryli trzy nowe gatunki koralowców na wyspach Sung Kong i Waglan we wschodnich wodach Hongkongu. Odkrycie tych pomarańczowych, fioletowych i zielonych koralowców zwiększa liczbę znanych gatunków z rodzaju Tubastraea z siedmiu do dziesięciu. Te gatunki nie budują raf ani nie żywią symbiotycznych glonów, ale żyją w głębszych wodach i żywią się, wyłapując zooplankton z wody morskiej. Odkrycie pokazuje, jak mało wiemy o różnorodności morskiej i ile gatunków wciąż jest nieodkrytych.
Popyt na drewno ip? jest związany z wylesianiem Amazonii. Pozyskiwanie drewna w celu zaspokojenia popytu na tropikalne drewno liściaste ip? zbiega się z nielegalnym wylesianiem w brazylijskiej Amazonii, która jest źródłem 96 proc. ip? używanego na całym świecie. Branża skupiona wokół pozyskiwania tego drewna twierdzi, że koncesje autoryzowane przez rząd dostarczają tylko 2 proc. rodzimego drewna, które trafia na rynki, a pozostała część jest potencjalnie bezprawna. Eksperci zalecają szeroko zakrojone działania w celu rozwiązania problemu niszczenia Amazonii ze względu na to pożądane drewno liściaste, w tym przeciwdziałanie wylesianiu i zachęcanie do korzystania z alternatywnych gatunków drewna.
?