Bioróżnorodność ? znaczenie dla przyrody
Utrata różnorodności biologicznej
Bioróżnorodność planety jest zagrożona, a głównym odpowiedzialnym za ten stan rzeczy jest człowiek. Spowolnienie utraty różnorodności biologicznej, rozumianej jako zmniejszenie lub zanik różnorodności żywych istot zamieszkujących planetę, jest jednym z największych wyzwań ludzkości. Co możemy jeszcze zrobić?
Zjawisko to polega na spadku lub zaniku różnorodności biologicznej. Chodzi tu o różnorodność żywych istot zamieszkujących planetę, jej różne poziomy organizacji biologicznej i odpowiednią zmienność genetyczną, a także naturalne wzorce obecne w ekosystemach. W 2019 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych we współpracy z IPBES w swoim raporcie ostrzegła, że spośród 8 mln gatunków na naszej planecie aż milion jest zagrożonych wyginięciem.
Przyczyny ? różnorodność biologiczna zmniejsza się w ostatnich latach w alarmującym tempie. Przyczyna tego stanu rzeczy jest zazwyczaj jedna i jest nią niestety działalność człowieka. Przyjrzyjmy się jednak, jakie są składowe tych działań:
Zmiany klimatu ? wpływają na różnorodność biologiczną na różnych poziomach: rozmieszczenia gatunków, dynamiki populacji, struktury społeczności i funkcjonowania ekosystemu.
Zanieczyszczenia ? wpływ na bioróżnorodność mają wszelkie rodzaje zanieczyszczeń ? od spalin samochodowych po zanieczyszczenie hałasem i światłem.
Niszczenie siedlisk ? zanieczyszczenie gleby i zmiany w jej użytkowaniu spowodowane działaniami takimi jak wylesianie mają negatywny wpływ na ekosystemy i tworzące je gatunki.
Inwazyjne gatunki obce ? szacuje się, że obce, inwazyjne gatunki są drugą co do wielkości przyczyną utraty różnorodności biologicznej na świecie. Są one drapieżnikami, konkurują o żywność, hybrydyzują z rodzimymi gatunkami, wprowadzają nowe pasożyty i choroby.
Nadmierna eksploatacja środowiska naturalnego ? czyli zużycie zasobów naturalnych w tempie szybszym niż ich możliwa naturalna regeneracja, co ma oczywisty wpływ na florę i faunę.
Jakie są skutki utraty różnorodności biologicznej? Utrata różnorodności biologicznej ma wiele konsekwencji, nie tylko dla środowiska, ale także dla ludzi na poziomie ekonomicznym i zdrowotnym. Jednym z problemów związanych z postępującą degradacją ekosystemów jest na przykład wzrost ryzyka przyszłych pandemii. Niszczenie siedlisk naraża też tysiące gatunków na wyginięcie. Utrata różnorodności biologicznej zagraża dobrobytowi ludzi przez wpływ na glebę i wodę, które mają fundamentalne znaczenie dla produkcji żywności, a brak równowagi w ekosystemach może prowadzić do pojawienia się szkodników, które niszczą uprawy.
W jaki sposób możemy zadbać o bioróżnorodność? Rozwiązaniem tego palącego problemu, o którym wciąż mówi się za mało, są przede wszystkim dobre decyzje rządów. Podstawową kwestią w dbaniu o środowisko, jak w większości przypadków, jest więc wybieranie reprezentantów, dla których ten problem jest ważny, a później pilnowanie, czy wywiązują się z obietnic.
Inną kwestią są codzienne wybory ? czyli odpowiedzialna i zrównoważona konsumpcja oraz styl życia ograniczający działania, które zanieczyszczają środowisko. Możemy też starać się podnosić świadomość przez edukację ekologiczną, a także wspierając wszelkie działania mające na celu ochronę różnorodności biologicznej.
Hanna Krzyżowska
Informacje z WFOŚiGW
Z troski o wodę
Rozpoczęła się trzecia edycja programu Moja Woda, mającego na celu pomoc w zbieraniu i zagospodarowaniu wód opadowych i roztopowych.
Z początkiem sierpnia ruszyła kolejna edycja programu dotacji na przydomowe systemy zbierania deszczówki. Moja Woda ma pomóc w łagodzeniu skutków suszy i przeciwdziałaniu podtopieniom budynków. Beneficjentami mogą być właściciele domów jednorodzinnych. W programie można otrzymać nawet 6 tys. złotych dotacji na budowę przydomowych instalacji zbierających deszczówkę.
Minister klimatu i środowiska Anna Moskwa podkreśliła: ? Musimy dbać o zasoby wody. Podstawowym założeniem programu Moja Woda jest zatrzymanie jak najwięcej wody opadowej do ponownego użycia w przydomowym ogródku. Dodatkowo program ten ma cel edukacyjny. Każdy z nas może się przyczynić do zwiększenia poziomu retencji wody i tym samym przeciwdziałać skutkom suszy. To jedno z kluczowych wyzwań ekologicznych, które zapisaliśmy w rządowych strategiach i planach.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) realizuje program Moja Woda we współpracy z funduszami wojewódzkimi. Dofinansowywane są instalacje, które pozwalają zatrzymywać deszczówkę w obrębie nieruchomości. Powoduje to, że wody opadowe lub roztopowe z posesji nie są odprowadzane poza jej teren (na przykład do kanalizacji sanitarnej czy rowów odwadniających), lecz służą do nawadniania, podlewania roślin w ogrodach oraz do innych celów bytowych i gospodarczych.
W ramach programu można uzyskać dotację w wysokości 6 tys. złotych, która obejmuje do 80 proc. kosztów kwalifikowanych przydomowej retencji. Oznacza to, że pieniądze z NFOŚiGW należy przeznaczyć na zakup komponentów, które będą trwałą częścią systemu nawadniania czy innego wykorzystywania wód opadowych, oraz na związane z tym koszty adaptacji już istniejących elementów.
? Zainteresowanie poprzednimi edycjami programu w województwie śląskim było ogromne. Przyznaliśmy dotacje ponad 6 tys. beneficjentów i wypłaciliśmy blisko 19 mln złotych ? mówi Tomasz Bednarek, prezes WFOŚiGW w Katowicach.
Warto zaznaczyć, że rząd przeznaczył na dwie dotychczasowe edycje programu 236 mln złotych. Zrealizowane już inwestycje pozwalają na zagospodarowanie około 2,5 mln m3 wód opadowych i roztopowych rocznie. Trzeci nabór sprawi, że wartość ta orientacyjnie może wzrosnąć o kolejne 1,2 mln m3 wody rocznie.
Hanna Krzyżowska
Katowice
Ekotablica wróciła na budynek funduszu
Na budynku Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach znajdującym się na rogu ulic Plebiscytowej i Jagiellońskiej ponownie pojawiła się ekotablica informacyjna.
Każdy mieszkaniec Katowic zna wiszącą w centrum ekotablicę. Po przerwie wróciła ona na budynek funduszu. Można z niej odczytać aktualny stan powietrza, prognozę pogody, temperaturę, wilgotność powietrza, ciśnienie atmosferyczne czy siłę wiatru. Informacje zmieniają się co kilkanaście sekund. Tomasz Bednarek, prezes WFOŚiGW w Katowicach, zaznaczył, że na obecnej tablicy pojawią się także ważne informacje o aktualnych programach realizowanych przez fundusz.
Wcześniejsza tablica była własnością Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, a fundusz udostępniał tylko powierzchnię budynku. Zainstalowany niedawno ekran jest własnością WFOŚiGW w Katowicach.