Tworzywa sztuczne
Plastik wynalazek, który zmienił świat
Rosnąca w zastraszającym tempie produkcja jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych przerasta zdolność cywilizacji do radzenia sobie z tym środowiskowym problemem. Plastikowe śmieci stały się wszechobecne. Czy zbliża się plastikowa katastrofa?
Zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi oznacza nagromadzenie plastikowych przedmiotów, które niekorzystnie wpływają na dziką przyrodę, siedliska zwierząt i ludzi. Odnosi się to do znacznej ilości plastiku, który nie jest poddawany recyklingowi i trafia na wysypiska śmieci, nielegalne składowiska lub po prostu gdziekolwiek.
Dlaczego plastik jest globalnym problemem? Plastikowe odpady, które nie są poddawane recyklingowi, trafiają do środowiska, zanieczyszczając wody i powodując szkody w ekosystemach. W krajach słabiej rozwiniętych większość odpadów z tworzyw sztucznych ostatecznie trafia do oceanów. Ludzie nauczyli się lubić plastik ? jest niedrogi, wszechstronny i trwały. Faktem jest, że nie możemy sobie poradzić ani z obecną ilością plastiku na naszej planecie, ani z ilością, która jest nadal produkowana. Z tego powodu nasze postawy i zachowania wobec plastiku muszą się zmienić, aby zapewnić bezpieczną i zdrową przyszłość Ziemi.
Plastik a życie morskie. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych co najmniej 800 gatunków zwierząt na całym świecie jest dotkniętych odpadami morskimi, a zdecydowaną większością tych śmieci jest plastik. Zwierzęta morskie przypadkowo jedzą plastik, zaplątują się w plastikowe przedmioty i są narażone na działanie plastikowych chemikaliów, które z czasem zmieniają ich fizjologię.
Problem z plastikowymi mikrogranulkami. Innym zagrożeniem są plastikowe mikrogranulki powszechnie używane w kosmetykach takich jak peelingi, pasty do zębów i żele pod prysznic. Większość oczyszczalni ścieków nie jest w stanie wychwycić tych plastikowych drobinek, więc są one odprowadzane bezpośrednio do cieków wodnych. Wiele krajów zakazało sprzedaży produktów zawierających plastikowe mikrogranulki, jednak luki prawne pozwalają na dalsze ich stosowanie w produktach wykonanych z biodegradowalnego plastiku.
Skąd tyle odpadów z tworzyw sztucznych? Odpowiedzi na pytanie o powód tak wielkiego problemu plastikowych śmieci są dość proste, choć problem jest złożony. Po pierwsze:
1. Plastik jest tani, łatwo dostępny i powszechny. Plastik jest niedrogim, trwałym materiałem, przez co można go znaleźć we wszystkim od materiałów opakowaniowych, przez plastikowe butelki, torby, aż po zabawki. Dopóki konsumenci nie będą wybierać, a firmy produkować bardziej przyjaznych dla środowiska, alternatywnych materiałów, cykl produkcji i utylizacji plastiku będzie kontynuowany.
2. Światowa populacja rośnie, podobnie jak urbanizacja. Mówiąc wprost, im więcej ludzi, tym większe jest zapotrzebowanie na tanie materiały. Wracając więc do poprzedniego punktu: tym więcej też plastiku jest produkowanego i zużywanego.
3. Rozkład plastiku trwa setki lat. Wiązania chemiczne tworzące plastik są silne i trwałe. Szybkość rozkładu plastiku może się różnić w zależności od jego rodzaju, jednak zazwyczaj wynosi od 50 do 600 lat. Oznacza to, że prawie każdy kawałek plastiku kiedykolwiek wyprodukowany i wysłany na wysypisko śmieci lub wyrzucony do środowiska nadal istnieje. A przecież każdego dnia produkowane są nowe plastikowe przedmioty.
4. Ludzie wybierają jednorazowe rozwiązania. Plastikowe przedmioty mają zazwyczaj bardzo krótką żywotność jak torby na zakupy, butelki na wodę, słomki czy pojemniki na żywność. A ponieważ są tanie w produkcji, często nie cenimy ich na tyle, by je przechowywać i ponownie używać. Do tego proces utylizacji plastiku jest bardzo często źle prowadzony, więc znowu kończy on na wysypiskach śmieci.
5. Żegluga i rybołówstwo. Branża żeglugowa i rybacka są odpowiedzialne za powstawanie odpadów z tworzyw sztucznych i zanieczyszczenia oceanów. Plastikowe odpady są często wyrzucane na brzeg ze statków, a sieci używane do połowów są zwykle wykonane z tworzyw sztucznych.
Zanieczyszczenie plastikiem stało się jednym z najbardziej palących problemów środowiskowych. Warto o tym pamiętać przy codziennych wyborach.
Hanna Krzyżowska
Ze świata:
Gmina Goczałkowice-Zdrój otrzyma ponad 1,8 mln złotych od NFOŚiGW na modernizację energetyczną szkoły. 11 sierpnia Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach podpisał z gmina Goczałkowice-Zdrój umowę na poprawę efektywności energetycznej budynku szkoły podstawowej. Prace obejma wymianę okien, modernizacje systemu grzewczego i instalacji ciepłej wody użytkowej. Pieniądze zostaną przeznaczone także na instalację fotowoltaiczną składającą się z minimum 50 paneli. Dzięki temu przedsięwzięciu zaoszczędzona energia cieplna wyniesie 685,6 GJ w skali roku, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych to 64,3 ton. Zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych wyniesie 1074,1 GJ w skali roku.
Rolniczki z Sumatry świętują wygraną przeciwko chińskiej kopalni cynku. W czerwcu dziesiątki indonezyjskich kobiet z dystryktu Dairi w indonezyjskiej Sumatrze Północnej przyjechały do Dżakarty, by błagać władze o powstrzymanie powstającej od dwóch dekad kopalni cynku, która zagraża czystości wody i życiu ludzi. Miesiąc później sąd w Dżakarcie stanął po ich stronie, nakazując ministerstwu cofnięcie pozwolenia środowiskowego wydanego PT Dairi Prima Mineral w sierpniu ubiegłego roku. Większościowym udziałowcem spółki jest chińskie przedsiębiorstwo.
Dżakarta najbardziej zanieczyszczonym miastem na ziemi. Zanieczyszczenie powietrza w stolicy Indonezji osiągnęło ostatnio tak drastycznie zły poziom, że została ona uznana za najbardziej zanieczyszczone miasto na Ziemi. Zarówno jego włodarze, jak i władze krajowe obwiniają za ten problem ruch samochodowy, a nie kilkanaście elektrowni węglowych otaczających Dżakartę. W 2021 roku sąd uznał, że rząd jest odpowiedzialny za poprawę jakości powietrza, ale administracja prezydenta Joko Widodo zdecydowała się odwołać, zamiast zastosować się do orzeczenia.
Francja zaprzestała drukowania zbędnych papierowych paragonów. Zmiana została wprowadzona w kontekście walki z odpadami i substancjami niebezpiecznymi dla zdrowia. Paragony będą mogły być wydrukowane jedynie na żądanie klienta. Nowe zasady obowiązują od 1 sierpnia tego roku.
Coraz więcej polskich jadłodzielni. W Polsce co roku marnuje się miliony ton żywności. Duża jej część wyrzucana jest w domach. Niewłaściwe przechowywanie, zbyt duże zakupy, przegapienie terminu przydatności do spożycia lub gotowanie ilości, której nie jesteśmy w stanie zjeść, to najczęstsze powody pozbywania się jedzenia. Dobre, nieprzeterminowane produkty, których nie zjemy, można przekazać innym. Tak powstały jadłodzielnie punkty z lodówkami, do których każdy może przynieść jedzenie i każdy, bez względu na sytuację finansową, może je wziąć. Pierwszą w Polsce jadłodzielnię otwarto w maju 2016 roku na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Dzisiaj podobnych punktów jest wiele i warto z nich korzystać przynosząc jedzenie, ale także ratując je przed wyrzuceniem.