Dostosuj preferencje dotyczące zgody

Używamy plików cookie, aby pomóc użytkownikom w sprawnej nawigacji i wykonywaniu określonych funkcji. Szczegółowe informacje na temat wszystkich plików cookie odpowiadających poszczególnym kategoriom zgody znajdują się poniżej.

Pliki cookie sklasyfikowane jako „niezbędne” są przechowywane w przeglądarce użytkownika, ponieważ są niezbędne do włączenia podstawowych funkcji witryny.... 

Zawsze aktywne

Niezbędne pliki cookie mają kluczowe znaczenie dla podstawowych funkcji witryny i witryna nie będzie działać w zamierzony sposób bez nich.Te pliki cookie nie przechowują żadnych danych umożliwiających identyfikację osoby.

Funkcjonalne pliki cookie pomagają wykonywać pewne funkcje, takie jak udostępnianie zawartości witryny na platformach mediów społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcje stron trzecich.

Analityczne pliki cookie służą do zrozumienia, w jaki sposób użytkownicy wchodzą w interakcję z witryną. Te pliki cookie pomagają dostarczać informacje o metrykach liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.

Wydajnościowe pliki cookie służą do zrozumienia i analizy kluczowych wskaźników wydajności witryny, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia użytkownika dla odwiedzających.

Reklamowe pliki cookie służą do dostarczania użytkownikom spersonalizowanych reklam w oparciu o strony, które odwiedzili wcześniej, oraz do analizowania skuteczności kampanii reklamowej.

O wdrożeniu obowiązującego tzw. rozporządzenia metanowego Unii Europejskiej oraz o możliwościach redukcji metanu ze śląskich kopalń rozmawiali z udziałem przedstawicieli Polskiej Grupy Górniczej, Jastrzębskiej Spółki Węglowej oraz instytucji zajmujących się tematyką środowiskową uczestnicy konferencji, którą w czwartek 17 stycznia 2025 roku w Katowicach zorganizowała Fundacja Instrat pod honorowym patronatem Minister Przemysłu.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) dotyczące redukcji emisji metanu z sektora energetycznego, przyjęte w połowie 2024 roku, nakłada ściśle określone obowiązki zarówno na branżę górniczą, jak i na państwo. Zgodnie z tym rozporządzeniem kopalnie węgla kamiennego w Polsce objęte będą restrykcyjnymi limitami i zakazami emisji tego gazu do atmosfery oraz obowiązkami sprawozdawczymi. Zdaniem ekspertów górniczych część z tych ograniczeń będzie wręcz niemożliwa do spełnienia. Ponadto każde państwo członkowskie UE, w tym i Polska, ma obowiązek powołania organów odpowiedzialnych za nadzorowanie i weryfikowanie emisji metanu. Co istotne rozporządzenie to dotyczy nie tylko kopalń, ale także sektora gazowo-naftowego., na co zwrócili uwagę organizatorzy konferencji.

Dr Jan Rączka, Zuzanna Charkowska i Michał Hetmański z Fundacji Instrat, rozpoczynając konferencję, nakreślili założenia rozporządzenia metanowego i opisali spodziewany sposób jego wdrażania. Przedstawili także ideę systemu kar za nadmierne emisje gazu do atmosfery i powiązania go z kosztami społecznymi, jakie emisje metanu mogą powodować w środowisku. W swoich wystąpieniach zaznaczyli, że wdrożenie tego rozporządzenia w Polsce wymaga współdziałania wszystkich zainteresowanych w poszukiwaniu jak najkorzystniejszych rozwiązań, możliwych do przyjęcia a przede wszystkim realnych do wykonania przez górnictwo.

– Rozporządzenie metanowe jest bardzo ważnym dokumentem dla Polskiej Grupy Górniczej. Chcielibyśmy dostosować pewne przepisy dotyczące metanu do realiów w taki sposób, aby optymalnie i płynnie przejść transformację – podkreślał Bartosz Kępa, p.o. prezesa PGG S.A., podczas konferencji w Muzeum Śląskim.

Przedstawiciele PGG S.A. i JSW S.A. zaprezentowali działania obu firm zmierzające do mitygacji emisji metanu do środowiska.
Grzegorz Plonka reprezentujący Polską Grupę Górniczą przedstawił zebranym uczestnikom techniczne aspekty dotyczące emisji metanu w kopalniach i procesu ujmowania metanu. Zwrócił przy tym uwagę, że istnieją pewne granice w ujęciu metanu związane z możliwościami technicznymi odmetanowania.

O ile efektywność ujęcia metanu w ścianach dochodzi nawet do 70%, to w skali całej kopalni czy spółki techniczną granicą jest już tylko około 40-45%. Obecnie efektywność ujęcia metanu w Polskiej Grupie Górniczej przekracza 33,5%. Omawiając wdrożoną w PGG tzw. strategię metanową ukierunkowaną na zwiększenie ilości ujmowanego i zagospodarowywanego metanu podkreślił, że nadrzędnym celem prowadzenia odmetanowania w kopalniach jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa dla prowadzonej działalności wydobywczej i bezpieczeństwa pracy górników. Powoduje to, że przy obecnym poziomie możliwości zagospodarowywania metanu część ujmowanego gazu emitowana jest jeszcze do atmosfery.

Jak zaznaczył Grzegorz Plonka, spółka prowadzi jednak procesy inwestycyjne związane z budową kolejnych agregatów prądotwórczych zasilanych metanem, co zwiększy do 2027 roku ich potencjał o 45%, a to z kolei pozwoli w krótkim czasie na zmniejszenie ilości emitowanego metanu ze stacji odmetanowania.

– Aktualnie udaje się zagospodarować ok. 73% ujmowanego gazu. W związku z faktem, iż od 1 stycznia 2025 roku rozporządzenie zabrania emisji metanu ze stacji odmetanowania, poszukujemy wspólnie z innymi spółkami górniczymi rozwiązania tej kwestii, np. rozważana jest budowa pochodni gazowych dla spalania niewykorzystanego gazu. Priorytetem pozostaje dla nas zapewnienie bezpieczeństwa pracy dla własnych pracowników – mówił Grzegorz Plonka.

Podejmowane przez PGG od kilku lat działania prowadzą do zauważalnych zmian w emisyjności kopalń. Rzeczywista redukcja emisji metanu do atmosfery zmalała od 2020 roku o 29 proc. i obecnie wynosi ok. 114 tys. ton metanu. W kolejnych latach wskutek podejmowanych działań oraz obniżania zdolności wydobywczych zgodnie z Umową Społeczną negatywne oddziaływanie będzie sukcesywnie maleć. Szacuje się, że do 2030 roku emisja metanu ograniczona zostanie jeszcze o co najmniej 20% do poziomu ok. 90 tys. ton metanu.

– Mimo, że emisja metanu do atmosfery w kolejnych latach będzie miała wyraźny charakter spadkowy wskutek podejmowanych działań i obniżaniu wydobycia, to wyliczenia wskazują, że wskaźnik emisji metanu (służący według rozporządzenia UE do naliczania kar) będzie niestety pozostawał na porównywalnym do obecnego poziomie. Wynika to z faktu, że został on błędnie zdefiniowany jako iloraz masy metanu i wydobytego urobku i nie odzwierciedla rzeczywistych spadków emisji – powiedział Grzegorz Plonka. Obecnie wskaźnik ten dla kopalń należących do PGG wynosi ok. 6,4, a spodziewany w 2030 r. około 5,7 przy limitach 5 a od 2031 roku 3 (t CH4/kt).

Rozmawiano także o możliwościach zastosowania technologii utylizacji metanu uwalnianego szybami wentylacyjnymi, ale są to technologie bardzo drogie i wręcz niemożliwe do zastosowania w polskich kopalniach z uwagi na bardzo niskie stężenia metanu. Trwają zainicjowane przez GIG i JSW S.A. prace badawcze w ramach projektu wykorzystania technologii usuwania metanu z powietrza wentylacyjnego. Wyniki tych prac pokażą realne możliwości zastosowania takich technologii w polskich warunkach.

W dalszej części spotkania dyskutowano o kwestiach związanych z systemem wsparcia górnictwa i dotowania inwestycji metanowych. Taką możliwość daje nowe rozporządzenie, o ile ustanowiony zostanie odpowiedni program pomocy publicznej dedykowany metanowi. Obowiązujące w obecnym kształcie przepisy i programy pomocowe (np. NFOŚiGW) wyłączają z nich Polską Grupę Górniczą. Jak stwierdził Rafał Gąsior, dyrektor Biura Kontrolingu Strategicznego i Bartłomiej Bezak z Zespołu Projektów Innowacyjnych i Badań PGG S.A. spółce nie wolno korzystać z tych funduszy z powodu dublowania się pomocy publicznej. Obecnie PGG pobiera już dotacje w ramach Nowego Systemu Wsparcia, w którym nie uwzględniono nakładów na redukcję emisji metanu z kopalń, a tylko na ograniczenie zdolności wydobywczych.

– Identyfikujemy istotne bariery w związku z dopuszczalnością pomocy publicznej dla kopalń – przyznał Michał Hetmański z Fundacji Instrat dodając, że sytuacja większych podmiotów, takich jak PGG S.A., jest trudniejsza. Zasugerował, że rozwiązaniem może stać się pozyskanie przez spółki węglowe mniejszych inwestorów zewnętrznych, którzy mogliby finansować budowę i utrzymanie systemów poprawiających redukcję emisji metanu w zamian za korzystanie z energii elektrycznej i cieplnej wytworzonej z gazu pozyskiwanego w kopalniach węgla.

Dr Jan Rączka zaproponował, by spółki przystąpiły do wykonania roboczego biznesplanu z perspektywą na nadchodzącą dekadę, w którym można by zaplanować harmonogram niezbędnych i możliwych działań i inwestycji na 8-10 najbliższych lat.
– To pokaże nam skalę najważniejszych potrzeb kopalń w zakresie redukowania emisji metanu i pomoże poszukiwać adekwatnych sposobów realizacji tych zadań – zachęcał ekspert Fundacji Instrat.

Uczestnicy zapowiedzieli, że będą wracać do poruszanych kwestii podczas kolejnych spotkań zaplanowanych nie tylko w kraju, ale też na forum międzynarodowym.

Fot. Bożena Sieja | PGG S.A.