W dniach 18-19 lutego 2025 roku w Głównym Instytucie Górnictwa – Państwowym Instytucie Badawczym (GIG-PIB) odbyło się spotkanie podsumowujące projekt PHIGO, Termiczne procesy przetwarzania popiołów do produktów o wysokiej zawartości fosforu. Ten międzynarodowy projekt miał na celu opracowanie nowoczesnych metod odzysku fosforu, który jest kluczowym surowcem dla rolnictwa i przemysłu. Unia Europejska importuje go głównie z Bliskiego Wschodu, Rosji i Chin, co stanowi ryzyko dla bezpieczeństwa surowcowego. Dlatego fosfor wpisany jest na Listę surowców krytycznych, a jednym z priorytetów jest jego odzysk z bioodpadów i popiołów powstałych w procesie spalania. Jedną z najbardziej zrównoważonych opcji zabezpieczenia dostępności fosforu w UE jest jego odzysk z łańcucha produkcji i konsumpcji żywności, co stanowi element unijnej strategii na rzecz fosforu.
Innowacyjne podejście zaproponowane w ramach projektu PHIGO miało na celu optymalizację etapu spalania bioodpadów oraz opracowanie zrównoważonej, efektywnej technologii ekstrakcji fosforu z popiołów bogatych w fosfor.
Na poligonie badawczym, który stanowiła hałda Waleska w Łaziskach Górnych testowano mieszanki nawozowe na bazie otrzymanych produktów fosforowych. W szklarniach oceniano wpływ CO2 na przyrost biomasy wybranych roślin. Żużle otrzymane w procesie zostały przetestowane pod kątem możliwości zastosowania jako materiały sorpcyjne oraz jako dodatki do cementów.
Projekt wykazał, że odzyskany fosfor może być efektywnie stosowany w rolnictwie oraz jako dodatek do cementów i materiałów geopolimerowych, co otwiera nowe ścieżki badawcze dla przyszłych innowacji. Konsorcjum już planuje nowe projekty, które pozwolą na dalszy rozwój tej cennej technologii.
PHIGO to przykład, jak nauka i przemysł mogą wspólnie przyczyniać się do budowania zrównoważonej gospodarki obiegu zamkniętego, zmniejszając zależność Europy od importowanych surowców. Partnerami projektu było międzynarodowe konsorcjum obejmujące firmy i jednostki naukowo-badawcze: Swerim AB (Szwecja), Uniwersytet Ege (Turcja), Uniwersytet Porto (Portugalia), Uniwersytet z Brescii (Włochy), Uniwersytet z Bukaresztu (Rumunia) oraz GIG-PIB i firma PROGEO (Polska). Projekt realizowany był w ramach programu ERA-net Cofund ERA-MIN3 i finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.