Podobnie jak węgiel, zawierające jego resztki odpady pogórnicze mają tendencję do samozagrzewania się. Wzrostowi temperatury zwałowisk towarzyszy wydzielanie gazów pożarowych, dymów i bardzo silnie odczuwany fetor. Podstawowy sposób likwidowania problemu polega na odcięciu zapożarowanych fragmentów, a następnie pokryciu ich warstwą blokującą dopływ powietrza.
Z takim właśnie problemem zetknął się m.in. oddział SRK SA – KWK Pokój I – Śląsk. Na obszarze obejmującym część kopalni Pokój w Rudzie Śląskiej, przejętym od Polskiej Grupy Górniczej, znajduje się zwałowisko odpadów kopalnianych, wyjeżdżających spod ziemi wraz z urobkiem. Nie rozwiązany problem na Wirku w okolicy szybu Lech, narastał od lat.
Temperatura zwału rosła, dymy i smród spalenizny docierały do okolicznych osiedli mieszkaniowych. Jednym z pilnych zadań dla SRK stało się zatem zlikwidowanie tego zagrożenia. Zwłaszcza że trwające pod powierzchnią ziemi pożary endogeniczne mają tendencję do rozprzestrzeniania się i przekształcenia w normalne pożary na powierzchni. We współpracy z Głównym Instytutem Górnictwa opracowano projekt techniczny zabezpieczenia awaryjnego.
Prace w terenie rozpoczęły się rok temu, 7 grudnia 2019. W pierwszym ich etapie wykopano głębokie rowy ekranujące, głębokie na 8 metrów, długi łącznie na prawie 342 metry. Oddzieliły one nieaktywny termicznie materiał zwału, zabezpieczając nie zapożarowane części obiektu.
Do wypełnienia rowów użyto ponad 10 tysięcy m3 uszczelniającego materiału gaśniczego i piasku z gliną. W wyniku tych działań, prowadzonych do 30 marca 2020 obniżona została temperatura zwałowiska, a także emisja gazów pożarowych.
W drugim etapie przystąpiono do wykonywania mineralnej okrywy uszczelniającej, którą pokryto cały obszar hałdy – jej wierzchowinę i skarpę. Wykorzystano do tego blisko 20 tys. ton piasku żużlowego oraz piasku wymieszanego z gliną. Teren zwałowiska został wyrównany, a zagęszczony i ubity walcem materiał stworzył okrywę o grubości od 0,7 do 1,7m. Tę część prac zakończono 15 grudnia 2020 r.
– Monitorujemy temperaturę hałdy, która obniża się do wartości normalnych, nie ma emisji gazów. Nasze działania przyniosły zamierzony efekt, poprawiając jakość powietrza, likwidując jedną z uciążliwości typowych dla otoczenia kopalnianych zwałów – ocenia wykonane zadanie Krzysztof Krzyżowski, kierownik Działu Górniczo-Wentylacyjnego Oddziału KWK Pokój I – Śląsk Ruch Pokój I.
Przy okazji naprawiono też drogę do garaży usytuowanych przy ul Szyb Andrzej. Istnieje plan zazielenienia zrekultywowanego terenu.