Polska Grupa Górnicza zobowiązała się do nieodpłatnego przekazania Śląskiemu Centrum Wolności i Solidarności historycznych budynków kopalni Wujek. List intencyjny w tej sprawie podpisano uroczyście w Katowicach w poniedziałek 12 lipca w gmachu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w Katowicach.
Dokument w imieniu PGG S.A. podpisał wiceprezes ds. pracowniczych Jerzy Janczewski, a sygnatariuszami są również Izabela Domogała, członek zarządu Województwa Śląskiego, Mariusz Skiba – wiceprezydent Katowic oraz Robert Ciupa ? dyrektor Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności, które zagospodaruje budynki kopalni na cele edukacyjno-kulturalne. ŚCWiS jest wspólnym projektem samorządu województwa i miasta Katowice.
Porozumienie obejmuje należące obecnie do kopalni Staszic-Wujek trzy budynki w Katowicach Brynowie: Oddziału Instalacyjnego, Straży Pożarnej oraz Łaźni Łańcuszkowej. W grudniu 1981 r. trwał w nich strajk górników protestujących przeciw stanowi wojennemu, budowle były świadkami krwawej pacyfikacji, podczas której milicjanci plutonu specjalnego ZOMO zastrzelili dziewięciu górników. Uroczystość podpisania listu intencyjnego o przekazaniu budynków wpisuje się symbolicznie w obchody 40. rocznicy tragicznych wydarzeń stanu wojennego.
Izabela Domogała nazwała przekazywane przez PGG S.A. obiekty kopalni ?trampoliną pomiędzy historią a przyszłością?.
– Mam nadzieję, że będzie to miejsce odwiedzane przez wielu. Wspólnie będziemy dbali o uhonorowanie tych, którzy na to zasłużyli – powiedziała przedstawicielka władz Województwa Śląskiego.
Wiceprezydent Mariusz Skiba podkreślał, że chociaż tragiczne wydarzenia w grudniu 1981 r. miały miejsce na Śląsku, to ?de de facto strzały były wtedy oddawane do całego narodu?.
– Racja stanu wymaga, aby zadbać o pamięć oraz o informacje, które często nie mają miejsca w podręcznikach historii – mówił samorządowiec.
– W planie mojego życia historia zatoczyła pełny obrót. Wydarzenia 1981 r. w kopalniach przeżywałem osobiście, dlatego jest dla mnie tak istotne, że w tej chwili finalizujemy kolejny etap budowania tego szczególnego miejsca pamięci, jakim jest katowicka kopalnia Wujek. Będzie ono ważne dla przyszłych pokoleń, które już weszły lub dopiero wejdą w dorosłe życie. Ze strony spółki górniczej zawsze byliśmy w tej sprawie otwarci na współdziałanie z ŚCWiS, miastem i województwem – powiedział Jerzy Janczewski, wiceprezes ds. pracowniczych PGG S.A.
Robert Ciupa tłumaczył, że budynki mają dla Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności ogromne znaczenie.
– Łaźnia łańcuszkowa posiada ważność porównywalną z Salą BHP w Stoczni Gdańskiej. Wujek i pacyfikacja kopalni to tożsamość Katowic, regionu i wszystkich mieszkańców – mówił szef ŚCiW, dziękując za wolę porozumienia i zapraszając na otwarcie wielkiej wystawy stałej 16 grudnia tego roku.
Obiekty kopalni Wujek są też pamiątką przemysłowego dziedzictwa Górnego Śląska i kultury górniczej (w tym też kultury organizacji pracy w kopalniach w XX w.). Łaźna Łańcuszkowa, gdzie w grudniu 1981 r. strajkujący modlili się, uczestniczyli we mszach św. i otrzymali absolucję generalną przed starciem z siłami wojska i milicji, ma dziś unikatowy charakter także dlatego, że obecnie w kopalniach nie stosuje się już metody zawieszania ubrań górników na łańcuchach. W 2016 roku budynek łaźni został objęty ochroną przez śląskiego konserwatora zabytków.
Siedziba Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności przy ul. Wincentego Pola w Katowicach mieści się w dawnym magazynie odzieżowym kopalni – w grudniu zostanie w nim otwarta nowa wystawa stała. Dzięki pozyskaniu budynków Oddziału Instalacyjnego, Straży Pożarnej oraz Łaźni Łańcuszkowej ŚCWiS rozwinie działalność w nowych kierunkach, z poszanowaniem oryginalnie zachowanej tkanki historycznej miejsca, które stanie się ważnym dla regionu i kraju kompleksem historyczno-edukacyjnym.